Etkinlik temelli alan gezilerinin öğrenci başarısı ve tarihsel beceriler üzerindeki etkisi

Sosyal bilimlerin içerisinde başat rol oynayan tarih mekânla birlikte anlam kazanır. Çünkü her tarihi olay bir mekânda cereyan etmiş, bu mekânın etkisinden, özelliklerinden azade kalamamıştır. Bu mekân bazen bir ova (Malazgirt), bazen bir boğaz (Çanakkale), bazen bir dağ (Kösedağ), olabildiği gibi; saray, kışla, medrese, kale de olabilmiştir. Tarih öğretiminde, bu kadar zengin mekân arşivini değerlendirmek oldukça önemlidir. Mekânların olaya etkileri, eldeki bilgilerle mekânların birlikteliği, öğrenciye yeni ufuklar açacak, yapbozun parçalarını tamamlayarak tarih öğrenimini somutlaştıracaktır. Bu amaçla tarih öğretim programlarında da yer alan tarihsel mekân gezileri ayrı bir öneme sahip olmaktadır. Ancak bu geziler turistik bir etkinlik olarak değil, adeta tarihe yolculuk, tarihin içinde zaman geçirmek, tarihi solumak, dersi mekâna taşımak şeklinde olmalıdır.Bu çalışmanın amacı, en başta lise 11. sınıf öğrencilerinin tarihsel mirasa duyarlılıklarının ve farkındalıklarının düzeyini belirlemek, ardından etkinlik temelli alan gezilerinin, 11. sınıf öğrencilerinin tarihsel empati, değişim ve sürekliliği algılama, mekânı algılama becerilerine ve akademik başarılarına etkisini ölçmektir.Bu kapsamda çalışmada, nitel araştırma desenlerinden eylem araştırması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Tokat il merkezine bağlı bir devlet okulunun 11. sınıfında öğrenim gören 23'ü deney grubu, 17'si kontrol grubu olmak üzere toplam 40 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, öğrenci çalışma yaprakları ile ön-test ve son-test olarak kullanılan öğrenci başarı testinden, birer veri toplama aracı olarak yararlanılmıştır. Yine çalışma esnasında ortaya çıkan karşılıklı diyalogların kayıt altına alındığı video kamera görüntüleri de bir veri kaynağı olarak değerlendirilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz ve içerik analizi yöntemleri kullanılmıştır.Katılımcıların görüşleri incelendiğinde, etkinlik temelli tarihi mekân gezilerini, tarih öğrenimi için oldukça anlamlı buldukları görülmektedir. Katılımcılar ayrıca tarih derslerinde konusuna uygun tarihi mekân ziyaretlerinin daha sık yapılması gerektiğini, böylelikle konularda kalıcı öğrenme sağlanabileceğini belirtmişlerdir ki çalışmanın sonuçlarından birisi de katılımcıların akademik başarılarının dikkate değer bir şekilde arttığıdır. Tarihi mekânların derse adeta ruh kattığı, böylelikle `zamanda yolculuğa çıkıldığı` hakim görüşlerden bazılarıdır. Katılımcılar bu görüşleri destekler tarzda tarihsel empati içeren, mekânın devrinden hiç de uzak olmayan fikirler ortaya koymuşlar, tarihsel becerilerinin mekânın ruhundan beslendiğini, beraberinde ise akademik başarının geldiğini çalışma yapraklarında ifade etmişlerdir. Çevrede bu kadar tarihi mekân varken okullara ve ders kitaplarına sıkıştırılan tarihin, öğrencileri yeterince sürükleyemediği de katılımcılar tarafından vurgulanmıştır. Having a fundamental role in social sciences, history gains its significance with place because each historical event occurred at a place, and was influenced by the characteristics of the place. This place has been sometimes a plain (Manzikert), sometimes a strait (the Dardanelles), sometimes a mountain (Kösedağ), and sometimes a palace, barrack, madrasah, and castle. In history teaching, it is important to benefit from such a rich place archive. The effects of the places on the events and the consistency of the data with the places will make the history teaching concrete for students by completing the pieces of a puzzle. With this goal, field trips to historical places in history curriculum has a distinctive importance. However, these trips shouldn't be like a touristic travel; instead, they should involve passages into history, breathing history, and carrying the course to the places.The purpose of this study was to determine the 11th graders sensitivity and awareness of historical heritage, and then, to measure the effects of field trips on their historical empathy, perception of change and permanency, the ability to perceive the place, and their academic achievement. Within this scope, action research was used in this study. The participants were composed of a total of 40 11th graders. 23 of them were in the experiment group while 17 were in control group. Achievements test that were used as the pretest and the posttest was used as the data collection tool in addition to worksheets. Moreover, the dialogues were recorded during the experiment, and it served as a data source. The data were analyzed using descriptive and content analyses techniques. When the participants' opinions were examined, it was observed that they found activity-based field trips extremely meaningful for history education. They also expressed that these kinds of trips should be organized more often especially when the topic is related to these places, and these trips increased the retention. This opinion was supported by the results of the study since it was found that the academic achievement of the participants significantly increased. Some of the participants stated that historical places added soul to the courses, and enabled a travel through time. In a supportive way, the participants produced some ideas that involved historical empathy, and expressed that historical skills are fueled by the soul of the place, which resulted in an increase in student achievement. It was also emphasized by the participants that the history compressed in the textbooks despite the high number of historical places around was unable to attract the students enough. 104