X-ışınları floresans tekniği ile Raman Spektroskopisi'nin arkeolojide kullanımı ve Gökçeada Uğurlu-Zeytinlik yerleşmesindeki malzemeler üzerinde uygulamaları

Bu tez çalışması, son yıllarda arkeolojik çalışmalarda artan bir şekilde kullanım gören Raman spektroskopisi ve X-ışınları floresans (XRF) tekniklerinin arkeolojide kullanımı ile Gökçeada Uğurlu-Zeytinlik yerleşiminde yürütülen kazı çalışmaları sırasında ele geçen buluntuların, bu iki teknik kullanılarak yorumlanmasını içermektedir. Raman spektroskopisi ile XRF (X-ışını floresans) teknikleri, taşınabilir enstrümanlara sahip olmasıyla birlikte, arkeolojik çalışmalarda, tahribatsız ve yerinde analizler yapılabilmesine olanak sağlayan iki arkeometrik yöntemdir. Bu iki tekniğin, arkeolojik nesneler üzerinde nasıl ve ne şekilde kullanım gördüğü çalışmamız içerisinde anlatılmıştır. Bu tez çalışması kapsamında, Uğurlu-Zeytinlik Höyük'te ele geçen buluntular, Raman spektroskopisi ve XRF yöntemleri kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada, Uğurlu-Zeytinlik yerleşimindeki kültürel oluşumu gerçekleştiren topluluğun, doğal çevresi ve yakın kültürler ile olan ilişkileri hakkında daha nesnel bir değerlendirme yapılabilmesi amacıyla, kullanılan nesnelerinin ne tür maddelerden yapılmış oldukları ve bu nesnelerin elde edildiği hammadde kaynaklarının belirlenmesine odaklanılmıştır. Yerleşimin farklı evrelerinde ele geçen toplam 55 örneğin analizi yapılmıştır. Analiz çalışmalarında Raman Spektroskopisi ve XRF'nin (X-ışını floresans yöntemi) yanı sıra EDX (Enerji Dağılımlı X-ışını) yöntemi, daha sağlıklı veriler elde edilebilmesi amacıyla, yardımcı bir yöntem olarak kullanılmıştır. This thesis work include that the using in archaeology of Raman Spectroscopy and X-rays fluorescence (XRF) techniques which are using acceleratingly in recent years and to be interpreted with the aid of these two techniques that findings which were found in Gökçeada Uğurlu-Zeytinlik settlement during excavations. Raman Spectroscopy and XRF (X-ray fluorescence) techniques are two archaeometry methods which enable that non-destructive and be able to done analysis on-site in archaeological works beside portable. We approached operation principles of these two techniques on the archaeological objects in our work.Within this thesis work, findings which were found in Uğurlu-Zeytinlik Mound were examined as using Raman Spectroscopy and XRF methods. In this work, we focused on to determine that what kind of materials have used and its content subjects as well as raw material resources which acquired of these subjects in order to be able to a more objective evaluate about natural habitat of population which realised cultural formation and relationship with close cultures in Uğurlu-Zeytinlik settlement. Totally, 55 specimens analysis has been done from different phases of settlement. In the analysis works, EDX (Energy Dispersive X-ray) method has been used as an auxiliary method in order to be acquired more reliable data in addition to Raman Spectroscopy and XRF (X-ray fluorescence). 159