Tekstil atık sularından indigo boyarmaddesinin geri kazanımının araştırılması

Günümüzde insan nüfusu ile orantılı olarak hızlı bir gelişim gösteren ve büyüyen tekstil endüstrisi, atık yönüyle ciddi çevre ve sağlık sorunları oluşturmaktadır. Ayrıca alıcı ortama gelişi güzel verilen boyar maddeli atık sular, suyun ışık geçirgenliğini azaltacağından dolayı foto-sentetik aktiviteyi negatif etkilemektedir. Aynı zamanda boyar maddelerin bazı sucul organizmaların bünyesinde toksin ve kanserojen etkiler bırakmaktadır. Dolayısıyla boyar madde içeren tekstil endüstrisi atık sularının renk giderimi ekolojik açıdan büyük önem arz etmektedir. Özellikle Türkiye'de İndigo (Vat) boyar maddeleri, pamuklu kumaş üretimi yapan tekstil fabrikalarında özellikle kot (jeans) kumaş imalatında yaygın bir şekilde kullanılmaktadır ve alıcı ortamlara deşarj edilmektedir. Ülkemizde indigo boyar maddelerin kullanıldığı pamuk ve kot boyama prosesine sahip endüstrilerde atık sulardan indigo boyar maddesi geri kazanımı yapılmamaktadır. Bu tez kapsamında, denim fabrikalarında indigo boyar maddesi ile kot kumaş üreten endüstrisinin oluşturduğu hem atık su miktarı ve kirletici derecesini düşürmek hem de fiziksel ve kimyasal uygulamalar ile indigo boyar maddesinin geri kazanımı sağlanmıştır. Bu amaçla, tekstil atık suyu ilk olarak süzülerek fiziksel tutma-ayırma işlemi ile suda çözünmeyen katı partiküller ve lifler ayrıldı. Sonra oda sıcaklığında H2O2 -KI ve etanol ilavesiyle, boya banyosunda bulunan indigo boyar maddesi ve diğer bazı kimyasallar birlikte çöktürülerek süzüldü. Bu çökelti safsu ortamına alınarak suda çözünen safsızlıklar bertaraf edildi. Böylece, geri kazanılan indigo boyar maddesinin 1H-NMR, FT-IR ve UV-Vis spektroskopik yöntemler ile yapısı aydınlatılarak ticari indigo ve literatürlerler ile kıyaslandı. En fazla miktarda geri kazanılan indigo boyar maddesi 0,0234 g olup, 0,5 g KI ve 100 ml etanol ortamından elde edilmiştir. En az miktarda geri kazanılan indigo boyar maddesi ise 0,0132 g ile 0,4 g KI ve 50 mL etanol ortamından elde edilmiştir. Today, the textile industry, which is rapidly developing and growing in proportion to the human population, poses serious environmental and health problems in terms of waste. In addition, dye-material waste water, which is given to the receiving environment randomly, negatively affects the photo-synthetic activity because it will reduce the light permeability of the water. At the same time, dyes leave toxic and carcinogenic effects within some aquatic organisms. Therefore, discoloration of the textile industry waste water containing dyestuffs is of great ecological importance. Especially in Turkey, Indigo (Watt) dyestuffs are widely used in the manufacturing of jeans (jeans) fabrics especially in textile factories producing cotton fabrics and are discharged to receiving environments. In our country, indigo dyestuff is not recovered from waste water in the cotton and denim dyeing processes in which indigo dyestuff is used.Within the scope of this thesis, both the amount of waste water and the degree of contaminants created by the indigo dyestuff and denim fabric producing industry in the denim factories and the recovery of indigo dyestuff has been achieved through physical and chemical applications. For this purpose, textile waste water was first filtered through the physical retention-separation process and the water-insoluble solid particles and fibers were separated. Then, with the addition of H2O2-KI and ethanol at room temperature, the indigo dyestuff and some other chemicals found in the paint Bath were precipitated and filtered together. This sediment was taken to a pure water environment and water-soluble impurities were eliminated. Thus, the structure of recovered indigo dyestuffs was clarified by 1H-NMR, FT-IR and UV-Vis spectroscopic methods and compared with commercial indigo and Literatures. The maximum amount of recovered indigo dyestuff is 0.0234 g, obtained from 0.5 g KI and 100 ml ethanol media. The least amount of recovered indigo dyestuff was obtained from 0.0132 g to 0.4 g KI and 50 mL ethanol media. 109