5-6 yaş çocuklarının sözlü anlatımlarında bağdaşıklık araçları ve fiilimsilerin kullanılması

Bu araştırmada 5 - 6 yaş, farklı cinsiyet ve sosyo-ekonomik düzeylerdeki 30 çocuğun sözlü anlatımları, bağdaşıklık araçları ve fiilimsiler açısından değerlendirilmiştir. Bağdaşıklık (cohesion), metindeki küçük dilsel birimler arasındaki ilişkileri kapsamaktadır. Fiilimsi (gerund), eylemden türeyen, olumsuzu yapılan, eylem çekimine girmeyen ve tümleç alabilen sözcükleri ifade eder.Araştırmada çocuklardan, kendilerine okunan iki hikaye kitabını resimlerine bakarak anlatmaları istenmiştir. Çocukların anlattıkları hikâyelerin değerlendirilmesinde `Bağdaşıklık Araçları Kullanım Sıklığı Çizelgesi` kullanılmıştır.Çalışmanın bulgularına göre bağdaşıklık araçlarının kullanım sıklıklarında çocuk başına düşen ortalamalar sırasıyla şu şekildedir: Gönderim (10,87), eksiltili anlatım (4,13), kelime bağdaşıklığı (3,40), bağlama ögeleri (3,37), değiştirim (0,00). Çalışmada çocukların bağdaşıklık araçlarının kullanımı ile ilgili önemli sorunlar yaşadıkları belirlenmiştir. Bu sorunların başlıcaları şunlardır: (a) Öznenin söylenmemesinden dolayı gönderim ögesinin metindeki karşılığının karışması, (b) Gönderim ögesinin karşılıksız biçimde kullanılması, (c) Eksiltili anlatıma başvurmanın uygun olmadığı yerlerde eksiltili anlatım kullanılması, (d) Bağlama öğesinin anlam ve işlevine uygun olmayan bir şekilde kullanılması, (e) Bağlama öğesinin gereksiz biçimde, sıklıkla ve tenafür oluşturacak düzeyde kullanılması.Araştırma bulgularına göre 5-6 yaş çocuklarının sözlü anlatımlarında fiilimsileri kullanım sıklıklarında çocuk başına düşen ortalamalar sırasıyla şu şekildedir: Zarf fiil (3,73), isim fiil (2,37), sıfat fiil (0,17).Yapılan analizler sonucunda çocukların anlattıkları hikâyelerde bağdaşıklık araçları ve fiilimsi kullanım sıklıkları arasında istatistiksel olarak anlamlı, olumlu ve orta düzeyde ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Bağdaşıklık araçlarını kullanım sıklıklarında çocukların yaşlarına göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu ; cinsiyetlerine ve sosyo-ekonomik düzeylerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur. Ayrıca fiilimsi kullanım sıklıklarında çocukların yaşlarına, cinsiyetlerine ve sosyo-ekonomik düzeylerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yoktur. ANAHTAR KELİMELEROkul Öncesi Eğitim, Dil Gelişimi, Sözlü Anlatım, Bağdaşıklık, Fiilimsiler In this study is evaluated the verbal lecture of 30 children , from different gender and socio-economic levels, from 5 - 6 ages in terms of cohesion instruments and gerunds. Cohesion contains the relations between subordinate grammatical units in the text. Gerund means that derived from the action, made negative, not in the verb conjugations and get complement words.In this research it was requested from the children that looking at the pictures from the two books which read to them. `Cohesion Devices Utilization (Usage) Frequency Schedule` used for evaluation of the children stories.According to the studies findings, average per child in the frequency of use of cohesion devices as it follows: Reference (10,87), Ellipsis (4,13), Lexical Cohesion (3,40), Conjuctions (3,37), Substitution (0,00).In the study, it was determined that children have major problems about using Cohesion Devices. The main of these problems are; (a) confusion in referent of reference item in the text, (b) usage of reference items without referents, (c) inappropriate ellipsis (d) incongruous conjunctions in terms of meanings and functions, (e) unreasonable and recurrent use of conjunctions.According to the studies findings, average per child in the frequency of use of gerunds in verbal lecture as it follows: adverb verb (3,73), noun verb (2,37) and adjective verb (0,17).According to the results of statistical analysis in the sories which told by the children, it was determined that statistically significant, positive and medium correlations between the frequency of use of cohension devices and gerund. It is found in the frequency of use of cohension devices statistically significant difference according to children ages; not statistically significant difference according to gender and socio-economic levels. Otherwise ın the frequency of use of gerund there is no statistically significant difference according to childeren ages, gender and socio-economic levels. KEY WORDS Pre-school education, language development, verbal lecture, cohesion, gerunds. 196