Aile planlaması uygulamalarında tıp etiği ile ilgili sorunların incelenmesi

172 ÖZET Ülkemizde aile planlaması insan hakkı olarak kabul edilmekte ve gönüllü aile planlaması uygulamaları benimsenmektedir. Çalışmamızda, poliklinik ortamında bu hakkın kullanılması sıra sında tıp etiği ilgili sorunlar olup olmadığını araştırdık. Araştırmamıza 100 danışan, 100 sağlık görevlisi olmak üzere 200 kişi katıldı. Her iki gruba uyguladığımız anket sorularından elde ettiğimiz bulguları değerlendirdik. Danışanların yarısı rahim içi araç, yarısı isteyerek düşük için baş vuran kadınları kapsamaktaydı. Danışanların hepsi evli idi, yaş ortalamala rı 29.34 idi. Sağlık görevlilerinin çoğu (% 70) doktor, bir kısmı (% 30) hemşi re ve ebe idi. Yaş ortalaması 33.15, çalışma süresi 3 yıl 3 ay idi. Çoğu (% 37) kadın-doğum uzmanlık öğrencisiydi. Çalışma sonuçlarımıza göre, bu alanda tıp etiği ile ilgili bazı sorunların varlığından söz edilebilir.173 Sağlık görevlilerinin çoğu (% 70), danışanların rahim İçin araç dışında yöntem kullanırlarsa başarılı olamayacaklarına inanmaktadırlar. Bu önyargı, danışanların aydınlatılması ve aydınlatılmış seçim sağlanması olasılığını azaltan bir etken olabilir. Danışanlar kuruma başvurmadan önce basın-yayın aracılığı ile çok az oranda (% 7.7) bilgi edinmişlerdir. Danışanların çoğu kuruma başvurmadan önce (% 75) ve kurumda (% 63), mantıklı bir şekilde gebeliği önleyici yöntem seçmelerine yetecek bilgi edinmemişlerdir. Rahim içi araç (RİA) ve isteyerek düşük girişimleri ile ilgili olarak aydınlatılmış onam elde edilmemiştir. RİA için başvuranların yarıdan fazlası (% 56), isteyerek düşük için başvuranların çoğu (% 66) hiçbir risk ve komplikasyon bilmemektedir. Danışanların hiçbirisi (% 100), görevlilerin yarıya yakını (% 44) onam formunun amacının, aydınlatılmış onam elde edildiğini göstermek olduğunu bilmemektedir. Danışanların verilen bilgiyi anlama konusundaki yetersizlik ora nı çok azdır (% 2.3). Danışanların çoğu kullanacağı gebeliği önleyici yöntemin (% 86) ve isteyerek düşük girişiminin (% 90) risk ve komplikasyonları ile ilgili bil gi verilmesini istemektedir. Görevliler, danışanlardan daha yüksek oranda paternalist rolü tercih etmektedir (p