Osmanlı Ahrar Fırkası

ÖZET İkinci Meşrutiyet' in ilanı ile birlikte Osmanlı siyasal yaşamında yeni bir dönem başlar. Artık siyasal yaşamda demokratik bir açılım meydana gelmiş ve siyasi partiler açıkça ve yasal olarak ortaya çıkma fırsatı bulmuştur. İşte bu ortam içerisinde Osmanlı Devletinde liberal bir söylem geliştiren ilk siyasi partisi olan `Osmanlı Ahrar Fırkası` kurulur. Tezimizin ana konusu bu firkanın kısa siyasal yaşamının incelenmesidir. Bu Fırka, Prens Sabahattin'in daha önce Avrupa'da geliştirdiği ve `Teşebbüs- i Şahsi ve Ademi Merkeziyet` Cemiyeti tarafından savunulan fikirleri kullandı. Siyasal alanda İttihat ve Terakki Cemiyeti' nin en büyük ve en önemli rakibi oldu. Savunduğu şahsi teşebbüs ve adem-i merkeziyetçi anlayışı ile İTC'nin büyük tepkisini çekti. Adem-i merkeziyetçi tavrı rakipleri tarafından bölücülük olarak algılandı. 1908 seçimlerine giren parti, seçimlerde büyük bir başarısızlığa uğradı. Sadece Ankara'dan bir mebus çıkarabildi. Fakat Osmanlı Mebusan Meclisi açıldıktan sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti' nin politikalarından memnun olmayan müslüm ve gayrı-müslüm mebuslardan oluşan kalabalık bir grup oluşturdular. İTC karşıtlığı etrafında toplanan bu kalabalık, kendisinden beklenildiği kadar atak ve etkili bir siyaset takip edemedi. Kısa bir süre sonra patlak verecek olan 31 Mart ayaklanması Osmanlı Ahrar Fırkasının sonunu getirdi. Fırka' nın herhangi bir ilişkisi tespit edilemese de ortaya çıkan buhran sonucu Fırka dağılarak tarih sayfalarındaki yerini almıştır..Osmanlı Ahrar Fırka'sınm, Türk siyasal yaşamındaki önemi bugüne kadar uzanan siyasal bir çizginin ilk temsilcisi olmasındadır. Bu siyasal çizgi Osmanlı Ahrar Fırkas'mdan sonra Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Büyük Millet Meclisinde ikinci grup, Cumhuriyet döneminde Terakki Perver Cumhuriyet Fırkası, Serbest Fırka; daha sonra Demokrat Parti ve Adalet Partisi tarafından temsil edilmiştir. ABSTRACT The declaration of the Second Constitutional Monarchy launches a new period in the Ottoman Empire. There has been a democratic challenge to the political life and the political parties have been given the right to emerge freely and legally. In such a climate, Osmanlı Ahrar Fırkası (Ottoman Liberals' Party) had been established as the very first political party who sounded as liberal. The main issue of this thesis is to analyze the short political life of this party. Ottoman Liberals Party, made use of the ideas which Prince Sabahaddin developed in Europe and which had been defended by the Teşebbüs-i Şahsî ve Ademi Merkeziyet Cemiyeti (Association for Private Enterprise and Decentralization). It used to be the major and the most important rival of the İttihat ve Terakki Cemiyeti (İTC, Union and Progress Association) in the political arena. The Party received enormous reaction of İTC with regard to its arguments on private enterprise and decentralization. The rivals interpreted its defense of decentralization as separatism. The Ottoman Liberals' Party experienced a big failure in the 1908 elections. Just one person stood as a member of the parliament to represent the Party. Following the opening of the Ottoman Parliament, the Party succeeded to gather a huge group of muslim and non-muslim members of the parliament who were not satisfied with the policies of the ÎTC. However, this group could not perform influential and courageous politics as expected. The Rebellion on the 31st of March, which appeared after a short while, had brought about the closure of the Party. Even though no relation of the Party with the event had been proved, right after the crisis the Ottoman Liberals' Party had collapsed and buried in the Turkish history.The importance of the Ottoman Liberals' Party in Turkish political history is that it had initiated a political `tradition`' as its very first representative. After them, this political line has been followed and represented by Hürriyet ve İtilaf Fırkası (Freedom and Consensus Party), then by the Second Group in the Grand National Assembly, then Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (Progressive Republican Party), Serbest Cumhuriyet Fırkası (Free Republican Party), later on by Demokrat Parti (Democratic Party) and Adalet Partisi (Justice Party) in the republican period. *S25u*^ 165