Tip 2 diabetes mellituslu vakalarda hemoglobin A1c düzeyi ile kemik yapım ve yıkım belirteçlerinin ilişkisi

vÖZETÖzkan A. Tip 2 Diabetes Mellitus'lu vakalarda HbA1c düzeyi ile kemikyapım ve yıkım belirteçlerinin ilişkisi. Biyokimya Uzmanlık Tezi. Erzurum.2006.Bu çalışmada Tip 2 Diabetes Mellitus (DM)'lu vakalarda metabolik kontrolunkemik yapım ve yıkım belirteçleri üzerine olabilecek muhtemel etkileri prospektifolarak araştırıldı. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı,Endokrinoloji Bilim Dalı tarafından izlenen ve yaşları 37 yıl ile 66 yıl (ort±SD 51±7.5)arasında değişen 35 Tip 2 DM'lu vaka (18 kadın, 17 erkek) çalışmaya alındı. Tümvakalar tanı yaşları, güncel yaşları, izlem süreleri, antropometrik ölçüm değerleri[ağırlık, vücut kitle indeksi (BMI)], tedavi rejimleri (oral antidiyabetik ilaçlar, insulintedavileri ve diyet tedavileri) varsa komplikasyonlar ve kemik döngüsü belirteçleri[Kemiğe Spesifik Alkalen Fosfataz (K-ALP), Osteokalsin (OK)], İdrar Deoksipridinolin(DPr), idrar N-Telopeptit (NTx) bakımından başlangıçta ve ortalama 4.9±1.2 (3-6 ay)izlem sonunda değerlendirildiler.Vakaların ortalama HbA1c (%mg) düzeyleri başlangıçta%10.6±1.2 iken yaklaşık 5 aylık izlem sonunda %7.7±1.0 mg düzeyine azalma gösterdi(p=0.000). Buna paralel olarak, kemik döngüsü belirteçleri arasında istatistik olarakanlamlı bir azalma saptandı. Başlangıçta kemik yapım parametrelerinden idrar DPr(nmoLDPr/mmoLKr) düzeyi 28.6±11.6 iken, izlem sonunda 17.9±7.1'e azalma gösterdi(p=0.000). İdrar NTx (nmoLBCE/mmoLKr) düzeylerinde 93±13.7 den 67.1±12.8'eazalma saptandı (p=0.000). Aynı süre içerisinde HbA1c düzeyindeki azalmaya paralelolarak kemik yapım paremetrelerinde de azalma saptandı. Ortalama serum K-ALPdüzeyleri başlangıçta 129.5 ±37.3 U/L iken izlem sonunda 94.8±35.1 U/L olaraksaptandı. Aynı süre içinde ortalama serum OK düzeyleri ise 94.6±16.8 ng/mL den 66.3±17.3ng/mL'ye azalma gösterdi.Bu çalışmanın sonuçları DM'ta metabolik bozukluğun kontrol altına alınmasınınkemik metabolizmasında düzelmeye katkıda bulunan önemli faktörlerden birisiolduğunu göstermektedir.Anahtar kelimeler; Tip 2 Diabetes mellitus, HbA1c, kemik yapımı ve kemik yıkımı viABSTRACTOzkan A. Biochemical markers of bone turnover in patients with Type 2Diabetes and their correlations with HbA1c levels. Thesis in Department ofBiochemistry. Erzurum.2006.In this study, the probable effects of metabolic control on bone turnover markersin patients with Type 2 Diabetes Mellitus (Type 2 DM) were prospectively carried out.35 cases with Type 2 DM aged between 37 and 66 years (18 female, 17 male) wereincluded in this study. All cases were evaluated with particular respect to diabetic ages,current ages, follow-up periods, body mass indexes, treatment protocols, complicationsand bone turnover markers (bone specific alkaline phosphatase (B-ALP), osteocalcine(OC), urine deoxypyridinoline (DPr), urine n-telopetit (NTx) both at the beginning andend of the study (mean 4.9±1.2 months). Mean HbA1c (%mg) concentration of the caseswas 10.6±1.6 %, and this rate decreased to the level of 7.7±1.0 % nearly 5 monthsfollow-up period (p=0.000). In parallel with decrease of HbA1c level, the bone turnovermarkers also were reduced significantly at the same period. While mean concentrationof urinary DPr (nmoLDPr/mmoLKr), which is one of the markers of bone resorption, was28.6±11.6 in the beginning of the study, it decreased to the level of 17.9±7.1 at the endof the follow-up period (p=0.000). Similarly, mean urinary NTx (nmoLBCE/mmoLKr)concentration, that is also marker of bone resorption, showed signifcantly decrease fromthe level of 93±13.7 to 67.1±12.8 at the same period (p=0.000). On the other hand, thereduce of bone formation parameters was also found in parallel with HbA1c level inposted time-interval. While mean serum B-ALP levels were 129.5 ±37.3 U/L in thebeginning of the study, it was reduced to the level of 94.8±35.1U/L at the end of thestudy. Similarly, serum OC (ng/ml) concentration decreased from 94.6±16.8 ng/mL to66.3± 17.3ng/mL and significantly was correlated with the HbA1c levels during studyperiod.We concluded that management of the metabolic disorder in Type 2 Diabetes isthe one of the most important contributors for improvement of the bone turnover.Key words; Type 2 Diabetes Mellitus, HbA1c, bone turnover 54