Pediatrik birimlerde hata raporlamayı artırma stratejilerinin oluşturulması ve etkinliğinin değerlendirilmesi

AmaçBu çalışmanın amacı, bir üniversite hastanesinde pediatrik birimlerde çalışan hekim ve hemşirelerin tıbbi hata bildirimini artırmaya yönelik tutumlarının belirlenmesi, raporlamayı artırma stratejilerinin uygulanması ve etkinliğinin değerlendirilmesidir.YöntemYarı deneysel, tek grup öncesi-sonrası, tekrarlı ölçüm ve nitel tasarım kullanılan araştırma, Dokuz Eylül Üniversite Hastanesi'nde 2012-2016 yılları arasında yürütülmüştür. Bu araştırmada uygulanan girişimler, pediatrik birimlerde çalışan hekim ve hemşirelere hata raporlamayı artırmak üzere, elektronik olay raporlama sistemi ve uzaktan eğitim programı stratejilerinin uygulanmasıdır. Çalışmada veri toplama aracı olarak, Sosyodemografik ve Çalışma Özellikleri Formu ve Tıbbi Hata Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Olay raporlama sisteminde raporlanan olayların kurumun yazılı sisteminde bildirilen olaylar ile karşılaştırılması, olay kayıt formu aracılığıyla yapılmıştır. Girişim öncesi, girişim sonrası 6. ve 12. aylarda üç ayrı ölçüm gerçekleştirilmiştir. Her üç ölçümde anketleri yanıtlayan 68 hemşire ve 35 hekim olmak üzere toplam 103 kişi araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Veriler tanımlayıcı istatistikler, tekrarlı ölçümlerde varyans analizi, iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın nitel aşamasında, olay raporlama sistemi ve uzaktan eğitim programını kullanan yedi hemşire ve altı hekimle, derinlemesine bireysel görüşme yapılmıştır. Veriler, içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir.BulgularÇalışmada, girişim öncesi hekim ve hemşirelerin tıbbi hata tutumlarının olumlu yönde olduğu, iki meslek grubu arasında istatistiksel olarak fark olmadığı belirlenmiştir. Yapılan üç ölçümde de olumlu tutumun devam ettiği saptanmıştır. Hekim ve hemşirelerin tıbbi hata tutum düzeylerinde girişim öncesi ile girişim sonrası 6. ve 12. ay izlemlerde, istatistiksel olarak zamana göre anlamlı fark bulunmuştur. Ancak, her üç ölçümde de gruplar arasında zamana göre anlamlı fark bulunmamıştır. Olay raporlama sisteminin kullanımıyla birlikte raporlama oranında %216 oranında artış sağlanmıştır. Olay raporlama sistemi ve uzaktan eğitim programının kullanımına yönelik yapılan nitel aşamada, olay raporlama sistemi için `teknik donanım ve kullanım` ve `farkındalık` olmak üzere iki ana tema, eğitim programı için `kapsam ve yeterlilik` ve `yeni bilgi` ana temaları belirlenmiştir.SonuçPediatrik birimlerde hata raporlamayı artırma stratejileri kapsamında uygulanan elektronik olay raporlama sistemi ve uzaktan eğitim programı, hekim ve hemşirelerin tıbbi hata tutumlarını olumlu yönde etkilemiş ve hata raporlama oranında artış sağlamıştır. Aynı zamanda katılımcıların olay raporlama sistemi eğitim programı hakkındaki görüşleri gelecek çalışmalar açısından yol gösterici olmuştur.Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, tıbbi hata, tutum, hasta güvenliği, olay raporlama. ObjectiveThis study aimed to determine the attitudes of physicians and nurses in the pediatrics units of a university hospital towards increasing the reporting of errors, applying strategies to increase reporting and evaluating their effectiveness.MethodologyThis is a quasi-experimental and qualitative study using single group pretest-posttest design and a repetitive assessment. It was conducted at Dokuz Eylül University Hospital from 2012 to 2016. In the context of the study, the physicians and nurses in the pediatrics units used the electronic event reporting system and the distance education system to increase error reporting in pediatrics units. These initiatives implemented in research, working in pediatric units to improve error reporting physicians and nurses, is the implementation of electronic incident reporting system and distance education strategy. The study data were collected using a socio-demographic questionnaire and the Medical Error Attitude Scale. The study used an event registration form to compare the events reported in the event reporting system with the events reported in the hospital's written system. The researcher conducted three assessments: once before the initiative and in its sixth and twelfth months. In each assessment, 68 nurses and 35 physicians (103 participants) who responded to the surveys formed the study sample. The study data were analyzed using descriptive statistics, variance analysis in repetitive assessments and test for the significance of two mean scores. In the qualitative stage of the study, the researcher held interviews with seven nurses and six physicians who used the event reporting system and the distance education system. The researcher used content analysis to analyze these data.FindingsBefore the initiative, the study determined that the nurses and physicians had positive medical error attitudes, and there was no statistically significant difference between these groups. All three assessments found that they had positive attitudes. There was a significant difference between physicians' and nurses' medical error attitude levels before the initiative and the sixth and twelfth months of the initiative. However, there was no significant difference between the groups by time in all three assessments. After the use of the event reporting system, there was a 216% increase in the error reporting rate. The qualitative research about the event reporting system and the distance education program identified two main themes (technicalequipment and its use, and awareness) for the event reporting system, and two main themes (content and sufficiency, and new information) for the education program.ResultsThe electronic event reporting system and the distance education program that were used as strategies to increase error reporting in pediatrics units had a positive effect on physicians' and nurses' medical error attitudes and increased their error reporting rate. The participants' opinions about the event reporting system and the education program can also provide guidance for future studies.Key Words: Nursing, medical errors, attitude, patient safety, event reporting. 194