Afyonkarahisar (Karahisar-ı Sahib) 1741-1743 (h. 1154-1156) tarih ve 542 numaralı Şer'iyye sicili (Değerlendirme-transkripsiyon-index)

Türk tarihi ve medeniyeti açısından husûsi bir yer tutan şer'iyye sicilleri, Osmanlı Devleti'nin adli, idari, askeri, dini müesseseleri ile Osmanlı dönemi sosyal hayatı hakkında oldukça zengin bilgiler içermektedir. Özellikle şehir ve bölge tarihi çalışmalarında başvurulması gereken en önemli kaynaklardan biridir. Bu kapsamda çalışığımız 542 numaralı 1741-1743 (H. 1154-1156) tarihli Afyonkarahisar Şer'iyye Sicili'nden Karahisâr-ı Sâhib şehrinin sosyo-ekonomik, idari, askeri ve fiziki durumları hakkında önemli bilgiler elde edilmiştir. Osmanlı devleti'nin taşradaki idari yapısı ve diğer devletlerle olan siyasi münasebetlerini ihtiva eden kayıtlar bulunması dolayısıyla ayrıca önem taşımaktadır.Tezin temel kaynağını oluşturan Afyonkarahisar Şer'iyye Sicili'nde bulunan 257 belge transkribe edilerek günümüz harflerine çevrilmiş olup, özetleri çıkartılmış ve ayrıca belli bir plan dâhilinde fiziki, idari, askeri, sosyal ve iktisadi alanlarda değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Buna göre tez giriş bölümü hariç üç ana bölümden oluşmaktadır. Sicildeki kayıtlardan elde edilen bilgiler, değerlendirme aşamasında telif ve araştıma eserlerden faydalanılarak zenginleştirilmiştir.Sicillerde bulunan kayıtlar dönemin diplomatikası gereği birden fazla makamı veya birden fazla konuyu ilgilendirebilmektedir. Bizim tasnif hususundaki tercihimiz bir kayıtta üzerinde yoğunlaşılan konuya göre şekillenmiştir. Ayrıca kayıtlarda geçen ferman, hüccet, buyruldu, berât vb. ifadeler özetler kısmında belirtilmiştir.Bu çalışma ile özelde Afyonkarahisar, genelde ise Osmanlı Devleti'nin 1741-1743 yılları arasındaki sosyal, siyasi ve iktisadi durumuna ışık tutacak bir tez vücuda getirilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Afyonkarahisar, Şer'iyye Sicili, Karahisâr-ı Sâhib. Şer'iyye Registry, which have a special place in terms of Turkish history and civilization, contains rich information about the judicial, administrative, military and religious institutions of the Ottoman Empire and the social life of the Ottoman period. It is one of the most important sources that should be used especially in the studies of urban and regional history. In this context, we have obtained important information about the socio-economic, administrative, military and physical conditions of Karahisâr-ı Sâhib city from Afyonkarahisar Şer'iyye Registry dated 1741-1743 (H. 1154-1156) numbered 542 that we studied. It is also important due to involving records of the administrative structure of the Ottoman Empire in the provinces and its political relations with other states.257 documents in Afyonkarahisar Şer'iyye Registry, which constitute the main source of the thesis, have been transcribed and translated into modern Turkish, and summarized and evaulated in physical, administrative, military, social and economic fields within a certain plan. Accordingly, the thesis consists of three main chapters except the introduction part. The information obtained from the records in the registry has been enriched by making use of copyright and research works during the evaluation.Records in the registry may concern more than one authority or more than one subject in accordance with the diplomatic qualification of the period. Our preference for classification has taken shape according to a subject focused in a record. In addition, the expressions in the records of edict, title-deed, commanded etc. have been stated in the summary section.With this study, a thesis that will shed light on the social, political and economic situation of Afyonkarahisar in particular and the Ottoman Empire in general between 1741-1743 has been tried to be constitued.Keywords: Afyonkarahisar, Şer'iyye Registry, Karahisâr-ı Sâhib. 402