Trakya yöresinde yaygın grumusol büyük toprak grubunun fiziksel, kimyasal ve minerolojik özellikleri üzerine bir araştırma

55- ÖZBT Trakya'da tarıma elverişli alanların % 27.2'slni teşkil eden Grumusol(=Vertisol) toprakları yer yüzünde 5 kıtada yayılma göstermektedirler. Bu toprakların yer yüzündeki yayılma alanları yaklaşık Avrupa kıtası kadar dır, Trakya' daki Grumusol toprakları da diğer ülkeler de bulunan benzerleri gibi yıllık yağış toplamı 500-600 mm., yıllık ortalama sıcaklığın 12°C olduğu; yazları kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen iklim koşullarında, çoğun lukla gramine türlerinin hakim olduğu mer'a örtüsü altın da, yayvan tepelerden ibaret dalgalı arazilerde, 3, zamana ait kireçli-killi materyaller üzerinde oluşmuşlardır. Bu toprakların horizon yapısı A/C veya A/AC/C bileşiminde olup B horizonu teşekkül etmemiştir. Bu du rum Dudal(1963)'ltt Grumusol` tarifine uymaktadır. Tekstürleri genellikle kil ve killi -tın' dır. Renkleri kuru iken 10YR 5/1 - 10YR 4/3 arasında değiş mektedir. Stürüktürleri ise blok ve köşeli blok şeklin dedir. Kuru iken çok sert, ıslak iken çok yapışkan ve plastik özellik gösterirler. Profillerin yüzeyden iti baren ilk 60 cm. lik kısımlarında yıkanmadan dolayı kireç miktarı azdır. Bu derinlikten sonra kireç mikta rında artış gözlenmektedir. pH değerleri genellikle nötr ve hafif alkali reaksiyon göstermektedir. Araştır ma topraklarında 7.0-7.8 arasında pH değerleri bulunmuş tur. Araştırma topraklarında organik madde genellikle derinlikle birlikte azalma göstermektedir. Bu topraklar 5 no'lu toprak profili dışında organik maddece fakir bulunmuşlardır. Açılan toprak profillerinde solum katmanı ve ana materyale ait tüm örneklerde organik madde miktarı % 0,7-4,0 değerleri arasındadır ve koyu renklerine göre-56- beklenen değerlerin çok altındadır. Bu topraklar Üzerinde kurak mevsimlerde 80-100 cm. derinliğe kadar ulaşan çat laklar oluşmakta, oluşan bu çatlaklar bitki köklerine zarar vermekte ve sulama suyu kayıplarına neden olmakta dır. Araştırma topraklarında incelenen 5 toprak profi linden 4 adedinde tuzluluk mevcut değil iken 1 adedinde (4 no'lu toprak profili) 60 cm. derinlikten itibaren % 1.0' a kadar ulaşan tuzluluk değerleri tesbit edilmiştir. Araştırma topraklarının bazlarla doygunluk derece leri % 100 olup, hakim katyonlar Ca++ ve Mg++`dur. Bu toprakların KDK değerleri 22.75-46.40 me/100 gr. toprak arasında değişmektedir. 4 numaralı toprak profili Üzerinde yapılan mineralojik analizlerde montmorillonit, i llit ve kaolinit kil mineralleri saptanmıştır. Montmorillonit kil minerali illi t ve kaolinit kil minerallerine göre dominant bir durumdadır. -57- SÎEIMAEY Che G-rumtısol(:Vertisol) soils forming 27ı 2 fo of the cultivated areas in tlırace are wide spread around 5 continents on the earth. Ihe land that these soils occupy on the earth are as big as Europe continent. Grumusol soils in îhrace have about 500-600 mm. annual rainfall, 12 C of average annual temperature and have dry summer, warm and rainy climatic conditions, grass land is the cover crop where in generally gramineaceae species are dominant.Landscape in rough and these soils are formed on clayey-lime materials of the third geological period. 2he horizons of these soils are A/0 or A/AC/C,and 3 horizon has not `been performed. Shis situation confirms the Budsl ' s G-r umus ol description. textures of soils are generally clay ancl clayey- loam.Choir colours are changing between the values of 10 YIÎ 5/1-10 YR 4-/3 when they are dry. Structure s are in the form of block and angular block. Shay are very hard when dry, and very plastic and sticky when wet. Lime is in... low amounts at the first 60 cm. of the soils due to leaching. An increase below this depth. Soils are generally neutral to slightly alkaline reaction. pH values of the soil samples have changed between 7«0 and 7»8. Organic matter of the soil samples decreased with depth except soil profile numbered 5. Boils have been found -poor in organic matter. In all of the soil samples concer ning the parent material and solum layer ifl the examinatod profiles »the amount of organic matter were found between 0j7-4»0 j5. îhese values are lower than the expected ones according to their dark colours. On these soils during the dry season, there exists cracks with depth of 80-100 cm. and these cracks damage to the roots of plants and cause loss of irrigation water. Of the fğve examined soil samples, there was no salinity in four soil profiles. In the problem one the salinity value increased up to 1,0 f» below 60 cm. depth. She degree of base saturation of soil:jsamples is hundred percent and dominant cations were Ca Mğ.Their-58- C.E.C. values v/ere found `between the 22,75-46,40 me. /LOO gr.soil. At the end of the mineralogical analyses perform ed on the profile numbered 4, the presence of montmorillo- nitjillit and kaolinit clay minerals have `been observed. She montmorillonit clay mineral was dominant when compa red with ill it and kaolinit clay minerals. 63