Büyük Selçuklularda kadınların yönetimdeki rolü

Bu çalışmada Büyük Selçuklu Devleti'nde hanedan üyesi hatunların yönetim alanında etkili oldukları roller incelenmiştir. Öncelikle etkili ve şahsiyeti ile öne çıkmış hanedan üyesi veya dışarıdan hanedana dahil olmuş hatunların hayatı özet olarak ele alınmış, ardından yönetimdeki rolleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Nitekim Türk-İslam sentezini olgunlaştıran bir yapı olan Selçuklular'da hanedana mensup kadınlar eski Türk devlet geleneğinde olduğu gibi gerek siyasî gerekse askerî sahada aktif rol oynamışlardır. Bu kadınlar veliaht seçiminden vezir tayinine, hatta halife seçimine kadar kritik konulara müdahil olma ve tesir etme çabası içinde olmuşlardır. Ayrıca askerî kuvvete sahip oldukları ve gerektiğinde orduları idare edecek dirayette oldukları görülmektedir. Bu şekilde olayların seyrinde üstlendikleri roller, bunun olumlu ya da olumsuz sonuçları araştırmada ortaya konmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Büyük Selçuklu, Hanedan, Hatun, Kadın, Yönetim, Siyaset, Askerlik, Komutanlık. In this study, active roles of dynasty member dames on management domain in Great Seljuk Empire were examined. Firstly, the lives of dynasty member dames or dames included dynasty from outside who were efective and prominence with her characters, were taken briefly and after that their roles in the management were tried to explain. Dames belongs to the dynasty in Great Seljuk Empire which was a structure maturing Turkish-Islam synthesis, have an active role both politically and also militarily, as in old Turkish tradition. This dames get involved in and had an effect upon crown prince election, vizier assignment, and even critic issues like caliph election. Moreover, it is also seen that these dames have enough power and ability to conduct the army when required. Thus, the roles they undertake on the march of events and positive or negative results of them are revealed in this study. Key Words: Great Seljuk Empire, Dynasty, Dame, Woman, Management, Politics, Soldiery, Commands. 129