Kalsinörin inhibitörlerinden cyclosporine A ve tacrolimus (FK-506)'un yeni antifungal tedavi stratejilerine etkilerinin araştırılması

Özellikle organ transplantasyonu sonrasında immünsüpresif tedavi alan hasta sayısının artmasıyla mantar enfeksiyonları da artmaktadır. Bu nedenle, immünsüpresif ilaç kullanılırken eş zamanlı antifungal kullanılması da gerekebilmektedir. Bu ilaçların birbiriyle etkileşimi hem organ sağkalımı hem de hastanın yaşam kalitesi için önemlidir. İmmünsüpresif olarak kullanılan kalsinörin inhibitörleri aynı zamanda antifungal etkinlik gösterebilmeleriyle de dikkat çekmektedirler.Bu çalışmada fırsatçı mantar enfeksiyonu etkeni olarak en sık karşımıza çıkan maya etkenlerinden Candida albicans (n=13), C. krusei (n=7) ve C. glabrata (n=10); küf etkenlerinden de Rhizopus spp. (n=3), Aspergillus spp. (n=4) ve Fusarium spp. (n=3) türlerinin öncelikle sıvı mikrodilüsyon metoduyla amfoterisin B, kaspofungin, itrakonazol, vorikonazol, flukonazol (sadece mayalarda), ve kalsinörin inhibitörlerinden siklosporin A (SsA) ve takrolimusun (TAC)minimum inhibitör konsantrasyon (MİK) değerleri belirlendi. Sonrasında antifungaller için saptadığımız MİK değerlerine göre kombinasyon çalışmasında kullanacağımız checkerboard yöntemine göre bir antifungal ve bir kalsinörin inhibitörü aynı plakta çaprazlanmış şekilde mikroplaklar hazırlandı. Kombinasyon sonuçları fraksiyonel inhibisyon konsantrasyonu indekslerine (FİKİ) göre sinerji (≤0,5), etkisizlik (˃0,5-≤4) ve antagonizma (˃4) olarak değerlendirildi. Ayrıca her Candida türünden birer suş ile mikrodilüsyonla belirlenen MİK değerlerinin ¼, ½, 1, 2 ve 4 katı konsantrasyonları 0., 2., 6., ve 24. saatte time-kill yöntemiyle çalışıldı. İlaçların tek başına gösterdikleri etki sonucu üreyen mikroorganizma sayısının 2log10'dan fazla azalması sinerji, artışı ise antagonizma olarak değerlendirildi.Checkerboard testiyle Candida suşlarıyla ve küflerlesırasıyla en fazla sinerji oluşturan kombinasyon kaspofungin+SsAvekaspofungin+TAC kombinasyonu, antifungallerle en fazla sinerjik etkileşim gösteren kalsinörin inhibitörü mayalar için SsA ve küfler içinse TAC olmuştur. Time-kill testi sadece mayalarda çalışıldı. Kaspofungin+SsA ve itrakonazol+TAC kombinasyonlarında sinerjik etki gözlendi.Anahtar Kelimeler:Antifungal, kalsinörin inhibitörleri, sinerji, antagonizma,kombinasyon tedavisi By increasing in the number of patients taking immunsuppressive therapy especially after organ transplantation, fungal infections have been increasing, too. So, in addition to immunsuppressives, use of antifungals simultaneously may become a necessity for the patients. The interaction of these drugs is quite impotant both for organ survival, and life quality of the patients.Calcineurin inhibitors (CI) which are used as immunsuppressive agents attract attention with their antifungal property.In this study,MICs of amphotericin B, caspofungin, itraconazole, voriconazole and fluconazole (only for yeasts) were evaluated by broth microdilution method forCandida spp. (n=30) as yeasts and molds (n=10) which are oppurtunistic fungal infection agents. MICs for calcineurin inhibitors were determined. We then prepared 96 well U-based microplates according to checkerboard method as one antifungal and one CI crossed on the same plate. Combination results were evaluated as synergism (≤0.5), ineffective (˃0,5-≤4) and antagonism (˃4) according to FICI. In addition, for yeasts ¼, ½, 1, 2, and 4-fold values of determined MICs were studied at 0., 2., 6., and 24 hours by time-kill. To evaluate, it was accepted as synergismwhen the number of microorganisms decreases 2log10 CFU/ml, and as antagonism when increases2log10 CFU/mlcomparing to the effect of antifungal alone.The combinations of caspofungin+Cyclosporine A, andcaspofungin+tacrolimusshowed the highest synergistic effect on yeasts, and molds, respectively by the checkerboard method. Cyclosporine Awas the most effective with antifungals against the yeasts, and tacrolimus against the molds. Time kill was used for only yeast species, and caspofungin+Cyclosporine A, and itraconazole+tacrolimus combinations were synergistic-effective.Key Words: Antifungal, calcineurin inhibitors, synergism, antagonism, combinationtherapy. 168