Orta Anadolu bölgesinde yetiştirilen arpalarda görülen yaprak lekesi (Rhynchosporium secalis Oudem J. J. Davis) hastalık etmeninin ırklarının belirlenmesi

ÖZET Doktora Tezi ORTA ANADOLU BÖLGESİNDE YETİŞTİRİLEN ARPALARDA GÖRÜLEN YAPRAK LEKESİ (Rhynchosporium secalis Oudem J J.Davis) ETMENİNİN IRKLARININ BELİRLENMESİ Aydan ARAZ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Salih MADEN Arpa yaprak lekesi hastalığı etmeni Rhynchosporium secalis' in Orta Anadolu bölgesinde 8, Ege bölgesinden 2 ildeki ırkları, bu illerden toplanan hastalıklı yaprak örneklerinden elde edilen 50 tek spor izolatının 10 ayırıcı çeşitteki reaksiyonlarına göre kontrollü koşullarda belirlenmiştir. Elli R. secalis izolatından 41 ırk saptanmıştır. Bu ırkların 36 adedi birer izolatla, 1' i 3, 1' i 4 ve 3' ü 2 izolatla temsil edilmişlerdir. Ayırıcı çeşitlerden Osiris sadece bir ırk' a karşı hassas, Nigrinidum 2 ırk'a, Steudelli 12 ırk' a hassas bulunmuştur. Tokak 157/37 ırkların % 92,7' sine (38 ırk) hassas bulunmuştur. Diğer çeşitler ırkların 18 ile 29' una karşı hassas reaksiyon göstermişlerdir. Tüm ayırıcı çeşitleri hastalandıran ırk (ırk 41), Eskişehir ilinden elde edilen 2 izolattan saptanmıştır. Bu ilde ayrıca 8 ayırıcı çeşidi hastalandıran 40 numaralı ırk da belirlenmiş, bunun yanı sıra bu ilde 7 ırk daha tespit edilmiştir. İllerdeki ırk dağılımı, elde edilen izolatların sayısına bağlı olarak artan derecede çeşitlilik göstermiştir, yani izolat sayısı arttıkça ırk sayısı da artmıştır. En virulent ırklar Eskişehir, Kayseri ve Yozgat illerinden elde edilmiştir. 2003, 51 sayfa ANAHTAR KELİMELER: Arpa Yaprak Lekesi, Rhynchosporium secalis, Orta Anadolu Bölgesi, Irklar ABSTRACT Ph D. Thesis DETERMINATION OF THE RACES OF BARLEY SCALD PATHOGEN {Rhynchosporium secalis Oudem J.J.Davis) OCCURRING ON BARLEYS GROWN IN CENTRAL ANATOLIA REGION Aydan ARAZ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor: Prof. Dr. Salih MADEN Races of barley scald pathogen, Rhynchosporium secalis, were determined based on the reactions of 50 single spore isolates of the pathogen obtained from the diseased leaves samples collected from 8 provinces in Central Anatolia and 2 provinces in Aegean Region on 10 differential cultivars in the controlled conditions. Forty one races were distinguished based on the susceptible reactions formed on the differentials. Thirty six races were represented by 1 isolate, 1 race by 1 isolate, 3 races were 3 isolate, 4 races by 2 isolates respectively. Osiris was susceptible against only one race (race 41), cv. Nigrinidum being against 2 and Steudelli against 12 races. Cv. Tokak 157/37 showed susceptible reaction against 92.7 % of the races (38 races). The other cultivars showed susceptible reactions between 18 and 29 of the races. The race which is pathogenic to all of the differential cultivars (race 41) was determined from 2 isolates collected from Eskişehir province. The race (race 40) which caused susceptible reaction on 8 differential cultivars was also determined from the isolates obtained from this province and in addition to this 7 more races were determined in this province. Distribution of the races in the provinces varied according to the number of the isolates, in other words the number of the races increased parallel to the increase of the number of the isolates. The most virulent races were detected from the isolates of Eskişehir, Kayseri and Yozgat provinces. 2003, 51 pages Key Words: Barley Scald, Rhynchosporium secalis, Central Anatolia Region, Races 51