Davranışsal finans persfektifinde bireysel yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyen faktörlerin incelenmesi: Bir araştırma

Geleneksel finans yaklaşımının temelini oluşturan beklenen fayda teorisinin bireyleri tamamen rasyonel görmesi ve etkin piyasalar hipotezinin piyasaları her zaman etkin görmesine rağmen piyasada oluşan anomalileri açıklayamaması bu çalışmanın temel konusu olmuştur. Piyasada oluşan dalgalanma ve anomalilerin nedenlerini saptamak için psikoloji ve sosyoloji gibi bilim dallarından yardım alan davranışsal finans bu durumu açıklamaya çalışmıştır. Davranışsal finans insanı rasyonel değil normal kabul etmekte ve hatta irrasyonel davrandığı üzerinde durmaktadır. Bu bağlamda yatırımcıların karar alma aşamasında gösterdikleri bazı yanılsamalar ve irrasyonel davranışlar incelenmiştir. Yapılan çalışmalar yukarda bahsedilen durumun nedeni olarak yatırımcıların her zaman mantıksal değil, psikolojik eğilimler, önyargılar ve duygular ile hareket etmesini göstermektedir. Piyasanın oyuncuları durumundaki insanın bu dalgalanma ve anomalilerin sebebi olup olmadığı yapılan çalışmayla incelenmiştir. Söz konusu çalışmada yatırımcıların demografik özellikleri, finansal okuryazarlıkları ve son olarak yatırımcıların bilişsel, duygusal ve sosyal eğilimlerinden olduğu varsayılan aşırı güven, aşırı iyimserlik, pişmanlıktan kaçınma, kayıptan kaçınma, tutuculuk (muhafazakarlık) ve sürü psikolojisi gibi eğilimlerin yatırımcılarda gerçekten var olup olmadığını bunlar varsa yatırımcı kararlarına etkisi araştırılmıştır. Bu eğilimlerin yatırımcıların demografik değişkenleri ve finansal profilleri ile arasında anlamlı bir farklılık ve ilişki olup olmadığı istatistik paket programları ile analiz edilmiş çalışma sonucunda bireysel yatırımcıların bu eğilimleri sergiledikleri ve bu eğilimlerle demografik değişkenler ve finansal profilleri arasında anlamlı bir farklılık ve ilişki olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Yatırımcı Kararları, Davranışsal Finans, Yatırımcı Davranışları. ABSTRACTThe basis of this study is the failure of efficient market hypothesis in explaining market anomalies although this hypothesis assumes that all markets are efficient and the pure rational individuals assumption of expected utility theory which is corner stone of traditional finance paradigm. Behavioral finance which uses psychology and sociology to determine reasons of market fluctuations and anomalies, tries to explain real world in a different way. Behavioral finance assumes that individuals are not rational but they are normal and emphasizes irrational behavioral tendency of individuals. In this context, individuals' illusions and irrational behaviors in decision making process are observed. Studies related to irrational investor behavior explain the irrationality with the tendency of individual investors to act emotional, biased and with psychological perspective rather than rational perspective. With this research, it is questioned whether the irrational individual behavior is the reason of market fluctuations and anomalies. In this way, it is investigated whether the cognitive, emotional and social tendencies of overconfidence, extreme optimism, avoidance of regret avoidance of loss, conservatism and bandwagon effect is existing or not. Also the affect of those tendencies, demographic features, and financial literacy on investors decisions is studied. The possible relationship and differences in demographic variables, financial investor profiles and tendencies that are presented in this research are analyzed through statistical computer programs. As a result of the research it is concluded that individual investors act with cognitive, emotional and social tendencies and there are statistically meaningful relationship and differences in demographic variables, financial profiles and investors' tendencies Keywords: Investor Decisions, Behavioral Finance, Investor Behaviors 146