Galvanizli kromatlı mikro alaşımlı çeliklerin elektrik direnç nokta kaynağında uygun hasar modunun tespiti

ÖZET Anahtar kelimeler : Kaynak, Nokta kaynağı, Galvanizli saclar, Mikro alaşımlı saclar, Otomotiv Endüstrinin çeşitli alanlarında elektrik direnç nokta kaynağının kullanımı yaygın şekilde artmaktadır. Özellikle otomotiv sektöründe elektrik direnç nokta kaynağı kullanımı üst safhalara ulaşmıştır. Araçların karoserileri, takviye sacları ve şase bağlantılarında elektrik direnç nokta kaynağı kullanılmaktadır. Bu kısımlarda kullanılan saclar korozyona karşı dayanıklı ve kaynaklanabilme kabiliyeti iyi olan galvanizlenmiş kromatlı mikro alaşımlı çelik saclarıdır. Galvaniz kaplanmış, kromatlı mikro alaşımlı çelik sacların elektrik direnç nokta kaynağında, kaynak parametrelerinin kaynak bağlantısına ve buna bağlı olarak bağlantının çekme-makaslama ve çekme-sıyırma dayanımına etkilerinin araştırılması önemli bir konudur. Bu araştırmada, önce konunun önemi, ikinci bölümde elektrik direnç nokta kaynağının prensipleri ve esasları, üçüncü bölümde, galvanizleme, kromatlama ve mikro alaşımlı çelik sacların metalurjik ve fiziksel özellikleri ile birlikte, kaynak kabiliyetleri hakkında bilgiler verilmiştir. Dördüncü bölümde, yapılan deneysel çalışmalar hakkında bilgiler verilmiştir. Kaynaklı bağlantıların birleştirilebilmesi için 120 kVA gücünde elektrik akım ve zaman kontrollü, tek kollu pnömatik basma tertibatlı, elektrik direnç nokta kaynak makinası kullanılmıştır. Kaynak akım zamanlan 5, 10, 12, 15 periyot olarak seçilmiş; kaynak akım şiddetleri 5 kA'den başlayarak 12 kA 'e kadar l'er kA arttırılarak ayarlanmıştır. Elektrot basıncı 6 kA 'de sabit tutulmuştur. Elde edilen bağlantılar çekme-makaslama, çekme-sıyırma deneyine ve mikro vickers sertlik deneyine tabi tutulmuştur. Bağlantıların çekirdek yapılan incelenmiş ve çekirdek boyutlannın çekme-makaslama, çekme-sıyırma dayammına etkileri araştmlmıştır. Bağlantının mikro yapılan incelenmiş ve tane büyümeleri tespit edilmiştir. Sonuç olarak, galvaniz kaplı, kromatlanmış mikro alaşımlı çelik saclann elektrik direnç nokta kaynağında uygun kaynak parametreleri önerilmiştir. XI DAMAGE MODE DETERMINATION OF ELECTRIC RESISTANCE SPOT WELDING OF GALVANIZED AND CHROMINATED MICRO ALLOYED STEEL SHEETS SUMMARY Keywords: Welding, Spot Welding, Micro Alloyed Steel Sheets, Automotive. The application of electric resistance spot welding in various industries widely increasing. Especially in automotive industry, the application of it has reached the highest level. Electric resistance spot welding is being applied for car bodies, reinforcing steel sheets and chassis fittings. The sheets used in these parts are galvanized micro alloyed chrome plated steel sheets with corrosion resistance and good welding properties. The investigation of effects of welding parameters of joints' and in connection with it the tensile-shear and tensile-peel strength is an important subject. In this study information has been given about the importance of the subject, in the first chapter the principles and fundamentals of electric resistance spot welding in the second chapter galvanizing chrome plating and metallurgical and physical properties of micro alloyed steel sheets in the third chapter. In the fourth chapter, information has been given for experimental studies performed. A timer controlled electric resistance spot welding machine of 120 kVA capacity and pneumatic application mechanism with single lever was used. Welding current periods of 5, 10, 12, 15 were selected and welding current kA was adjusted to 5 kA to 12 kA by increasing 1 kA at every step. Electrode pressure was fixed as 6 kN. Obtained welding joints were tested for tensile shear, tensile peel and hardness of Vickers. The joints' cores were examined and investigated for then effects of core sizes on tensile shear and tensile peel strength. As a conclusion, the proper parameters are proper for electric resistance spot welding of galvanized and chrome plated micro alloyed steel sheets. XII 90