Mali yükümlülüklerin çevresel amaçlar için kullanılması ve ekolojik vergi reformu

ÖZET Çağımız devletlerin çözmek zorunda olduğu bir çok sorun bulunmaktadır. Bu sorunlardan biri de artık global bir hale gelmiş bulunan çevre sorunlarıdır. Çevre sorunları ilk başlarda her ülkenin kendine özgü lokal bir sorunu iken, giderek büyümüş ve bütün dünyayı tehdit eder hale gelmiştir. Bu bakımdan çevre sorunlarını gidermek ve önlemek, sadece o ülkenin çözmek zorunda olduğu bir sorun olmaktan çıkarak uluslararası bir boyut kazanmıştır. Çevre sorunlarıyla mücadele etmek için politikaların sürekli geliştirilmesi ve etkin bir şekilde kullanılması bir zorunluluk haline gelmiştir. Emir ve yasaklar, çevre sorunlarıyla mücadele etmek amacıyla çok eskiden beri kullanılmaktadır. Bu yöntem uzun zamandan beri bütün devletler tarafından uygulanmasına rağmen, sorunları giderme ve önlemede yetersiz kalmıştır. Bunun üzerine yeni araç arayışına girişilmiş ve bu bağlamda ekonomik ve mali araçlar geliştirilmiştir. Ekonomik ve mali araçların sayısı çoktur. Ancak başta vergiler olmak üzere mali araçların önplana çıkmış oldukları görülmektedir. Gittikçe daha çok sayıda devletin mali yükümlülükleri çevresel amaçlar için kullandığı görülmektedir. Ekolojik vergi reformu, vergilerin çevresel amaçlar için kullanılması uygulamasını temel alan bir öneri olarak geliştirilmiştir. Bu reform önerisinde öncelikle vergiler aracılığıyla çevre kirliliği azaltılması amaçlamıştır. İlave olarak ekolojik vergi reformunda vergilerin önemli bir sorun olan işsizlik sorunun çözümüne de katkıda bulunması önerilmektedir. Bu çalışmada mali yükümlülüklerin çevresel sorunlar için kullanılması ve bunların ortaya çıkış süreci açıklanmıştır. Ekolojik vergi reformunun ayrıntıları ortaya konulduktan sonra ülke uygulamaları ve Türkiye açısından durumun incelenmesine çalışılmıştır. ABSTRACT Contemporary governments face many problems, which have to be solved. One of the problems is environment, which is a global issue. Environmental problems were a local problem at the beginning, later the problems have intensified and become a threat to the entire world. In this respect, to solve and prevent environmental problems is an international issue rather than a specific country's problem. It has become a necessity that the policies for dealing with environmental problems should always be improved and used more effectively. As a means of dealing with environmental problems, orders and bans have been used for years. Orders and bans, although used by governments for a long time, have been insufficient for solving and preventing environmental problems. For this reason, new tools have been looked for and then economical and fiscal tools are developed. The number of economical and fiscal tools is many. Yet it is seen that fiscal tools, and especially taxes as one of fiscal tools, are in forefront. It is seen that more governments with increasing numbers have started to use fiscal tools for dealing with environmental problems. Ecological tax reform has been developed as a suggestion on the base that taxes should be used for environmental purposes. The initial aim is to reduce pollution by using taxes in this reform suggestion. Moreover, it is suggested that taxes should contribute to solving an important problem, unemployment, in ecological tax reform. This study covers the following issues: fiscal tools for solving environmental problems and their historical background. The details of ecological tax reform and international experience on this issue are explained. Finally, ecological tax reform is examined from the perspective of Turkey. VI 310