Türkiye'de kızılçam (Pinus brutia Ten.) ve Sahil çamı (Pinus pinaster Ait.)'ndan asit-pasta ve oyma delik yöntemleriyle reçine üretimi ve terebentin analizi

Reçine, kolofan ve terebentin verimi ve kimyasal bileşimi üzerine üretim yöntemi (asit-pasta ve oyma delik), bölge (Kocaeli, Yalova, Muğla ve Mersin), ağaç türü (Pinus brutia Ten., Pinus pinaster Ait.), ağaç çapı (26-30 cm, 32-36 cm ve 38 cm üzeri) ve yükseklik (0-100 m,100-200m, 200-300m, 300-400m ve 500-600 m) değişkenlerinin etkisi 2 yıl (2015-2016) araştırılmış, elde edilen terebentinler GC-MS ile analiz edilmiştir. Asit/pasta oranı, asit pasta yönteminde 1/9, oyma delik yönteminde 9/1 alınmıştır. Yükselti olarak Kocaeli'nden 3, Yalova'dan 2, Muğla ve Mersin'den 6'şar rakım seçilmiş, toplamda sahil çamından 375 ağaç ve kızılçamdan 540 ağaç üzerinde çalışılmıştır. Reçine ortalama verimleri, asit-pasta yönteminde, sahil çamı için 2015 ve 2016 verimleri sırasıyla Kocaeli'nde 1457-2042,4 gr/ağaç, Yalova'da 2200-2497,5 gr/ağaç, kızılçam için Muğla'da 448-615 gr/ağaç, Mersin'de 723-919 gr/ağaç, oyma-delik yönteminde ise, sahil çamı için Kocaeli'de 290 gr/ağaç iken kızılçam için Muğla'da 138.2 gr/ağaç ve Silifke'de 580 gr/ağaç olarak bulunmuştur. Sahil çamı, kızılçama göre daha yüksek reçine verimi vermiştir. Reçine verimi ağaç çapı arttıkça artarken, yükseklik artışıyla genel olarak azalmıştır. En fazla reçine verimi her iki tür ağaç için 0-100 metre yükseklikte ve 38 cm ve daha yüksek çap kademesinden elde edilmiştir. Oyma delik yönteminde verim, ağaç çapı ve yükseltiyle orantılı değişmemekte ve asit pasta yöntemine göre daha düşük, reçinesi daha temiz ve terebentin oranı daha yüksektir. Bu çalışma, ülkemizde sahil çamından reçine üretimi ile ilgili ilk araştırma çalışması özelliği taşımaktadır. The effects of acid paste and borehole method, region (Kocaeli, Yalova, Mugla and Mersin), tree species (Pinus brutia Ten., Pinus pinaster Ait.), tree diameter levels and 6 different altitudes on oleoresin and colophane and turpentine yield and chemical composition of turpentine were investigated for 2 years (2015-2016). Turpentines were analyzed by GC-MS. Resin production was made in maritime pine 375 trees and red pine 540 trees. The acid/paste ratio was taken as 1/9 in acid paste method and 9/1 in borehole method. According to the results obtained, resin average yields, acid paste method, oleoresin average yields in acid-paste method for maritime pine were found as 2015 and 2016 respectively 1457-2042,4 gr/tree in Kocaeli and 2200-2497,5 gr/tree in Yalova, whereas for red pine 448-615 gr/tree in Mugla and 723-919 gr/tree in Silifke; as for the borehole method, 290 gr/tree in Kocaeli for maritime pine, whereas for red pine 138.2 gr/tree in Mugla and 580 gr/tree in Silifke. For the maritime pine, the general average of oleoresin yield for 2 year was 1750 gr/tree whereas for red pine the overall average was 676.3 gr/tree. The maritime pine has generally yielded higher oleoresin yields than the red pine. The yield of oleoresin increased as the diameter of the tree increased, but generally decreased with increasing altitude. Maximum resin yield for both trees was obtained at 0-100 m altitude, and from trees at diameter level of 38 cm and above. The borehole method overall oleoresin average was 290 gr/tree for the maritime pine and 363 gr/tree for the red pine. This study features the first research work on resin production from coastal pine in our country. 181