Türkiye sağlık sisteminde kullanıcı katkıları: Paydaşlar açısından beklentiler, deneyimler ve kabul edilebilirlik

Bu çalışmada, Türkiye sağlık sistemindeki paydaşların (tüketiciler, sağlık hizmet sunucuları ve politika yapıcılar) kullanıcı katkıları hakkındaki deneyimleri, beklentileri ve kabul edilebilirliğinin değerlendirilmesi ve bakış açıları arasındaki farkların ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak anket yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada amaçlı örnekleme yöntemi yoluyla toplam 90 kişiye ulaşılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 20 ve MS Excel programı ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda paydaşların %74,4'ü katkı paylarının olması gerektiğini düşünmektedir ve bunun en önemli nedenini `gereksiz sağlık hizmeti kullanımını sınırlamak` olarak belirtmişlerdir. Katılımcıların %87,8'i katkı payı uygulamaları ile ilgili ücretler hakkında bilgilerinin olduğunu belirtmiştir. Katılımcıların %17,96'sı çocukların; %6,67'si emeklilerin; %20,72'si belirli bir gelir seviyesinin altında olanların; %9,37'si hamilelerin; %20,10'u ise engellilerin katkı payından muaf tutulması gerektiğini ifade etmiştir. Paydaşların %62,2'si sağlık hizmetlerinde formal katkı paylarının informal ödemelerin yerine kullanılmaması gerektiğini belirtirken; %37,8'i kullanılması gerektiğini belirtmiştir. Paydaşların katkı paylarının değerlendirilmesi için kullanılabilecek kriterlere yönelik genel öncelik sıralaması sonucuna göre ise en yüksek öncelik 5,33 ortalama ile `genel ekonomik koşullar ve hanehalkı geliri açısından katkı paylarının uygunluğu` kriteridir. Bunun dışında `sağlık hizmetlerinde hakkaniyet, verimlilik ve kalitede katkı paylarının potansiyel veya gerçek etkileri` ve `katkı paylarının nüfusun sağlık ihtiyaçları açısından uygunluğu` öncelikli kriterler arasında yer almaktadır. `Ülkedeki informal ödemeleri göz önünde bulunduran katkı paylarının yeterliliği` ise en düşük öncelikli kriter olarak yer almaktadır. Katkı paylarının alınmasına yönelik olarak genel bir kabul edilebilirliğin olduğu ve katkı payı uygulanmasının gerekliliğine ilişkin gruplar arasında farklılıklar bulunduğu belirtilebilir. Bu çalışma ile Türkiye'de ilk defa, ancak sınırlı bir örneklem ile, paydaş görüşlerine dayalı olarak kullanıcı katkıları konusu araştırılmıştır. Bu konuda Türkiye'yi temsilen ve bütün paydaşları kapsayacak şekilde bir saha araştırmasının yapılması oldukça önem arz etmektedir. This study aims to reveal out relationship regarding definition and perspective of experiences, expectations and acceptability of shareholders in Turkish Healthcare system (consumers, healthcare service providers and policy makers) about users' charges. Survey method is used to collect study data. In this study, totally 90 person are accessed with sampling method. Resultant data is analyzed using SPSS (version 20) statistics software pack and MS Excel. This study revealed out that 74.4% of shareholders decided necessity of fees shares and stated `limiting unnecessary usage of healthcare service` as most important underlying cause. 87.8% of participants reported that they are aware of prices related with fees share. Exemption from charges share is advocated by 17.96% of participants for children, 6.67% for retired subjects, 20.72% for subjects with income level below a pre-determined level, 9.37% for pregnant women and 20.10% for disabled people. 62.2% of shareholders stated that formal charges shares should not replace informal payments of healthcare costs, while 37.8% rejected this view. On general priority determination of criteria to be used for evaluating charges shares of shareholders, highest score, mean 5.33 points, is assigned to the criterion `general economic conditions and proportionality of fees shares to household income`. In addition, primary criteria include `potential or real effects of charge shares on fairness, efficiency and quality of healthcare services` and `convenience of charges shares regarding healthcare needs of population`. Lowest priority score is assigned to `sufficient of charges shares which take into account informal payments at the country`. It can be noted that there is a general accaptability regarding user charges among the stakeholders and there are differences among the groups about the necessity of user charges utilisation. By this study, for the first time in Turkey, however with a limited sample, user charges were investigated based on stakeholder views. It is important to undertaken a field survey representing Turkey by including all stakeholders. 88