Granulosit ve granulosit-makrofaj koloni stimüle edici faktörün kemik metabolizması üzerine etkisi

42 ÖZET Uzun süreli rekombinant G-CSF tedavisi osteoklast sayısını artırarak kemik rezorbsiyonunu hızlandırdığı gösterilmiştir. Kısa süreli G-CSF uygulanmasının ise geçici olarak aynı anda osteoblastik aktiviteyi azalttığı ve osteoklast sayı ve fonksiyonunu artırdığı ileri sürülmüştür. Koloni stimüle edici faktör alan çocukluk çağı lösemi ve solid tümör olgularında koloni stimüle edici faktörlerin kemik metabolizması üzerindeki etkilerine ait veri mevcut değildir. Lösemi ve solid tümörlü çocuklarda koloni stimüle edici faktörlerin kemik metabolizması üzerine olan etkilerini incelemek amacıyla, immunoassay metodu ile kemik yapımının spesifik bir göstergesi olan serum OK düzeyi ve kemik yıkımının spesifik bir göstergesi olan idrar DP düzeyi çalışıldı. Osteoklastik aktivitede koloni stimüle edici faktör uygulamasının 7. gününde ve koloni stimüle edici faktör kesilmesinden sonraki 7. günde osteoklastik aktivitenin anlamlı olarak arttığı saptandı. Nötropenik ateşli olgularda osteoblastik aktivitede baskılanmaya rağmen osteoblastik aktivitede 3. günde her iki gruptada istatistiksel olarak anlamlı olmayan artış saptandı. Osteoblastik aktivite artışının koloni stimüle edici faktör tedavisinin ilk bulgusu olabileceği ve bunun osteoklast ları uyardığı düşünüldü. Akut lösemili ve solid tümörlü olgularda kısa süreli koloni stimüle edici faktör uygulaması osteoklastik aktiviteyi artırmaktadır. Koloni stimüle edici faktörler osteoporoza neden olan ya da katkıda bulunan bir faktör olarak bu hastalarda düşünülmelidir. 51