Bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerinde arama, kopyalama ve elkoyma

Günümüzde bilgisayar teknolojisinin hızla gelişmesi ve birçok işlemin bilgisayar aracılığı ile gerçekleştirilmesi, yapılan işlerde büyük kolaylık ve verim artışı sağlamasına karşın bilgisayarların işlenen suçlarda yaygın şekilde kullanılmasına yol açmıştır. Diğer taraftan bilgisayar teknolojisinin kullanılması suretiyle işlenen suçlarda, klasik delil elde etme yöntemlerinin yetersiz kaldığı görülmüştür. Bir bilgisayarın içerisinde veya birbirlerine ağ şeklinde bağlanmış olan bilgisayarların bağlı bulunduğu sistem içerisinde delil aranması ve bunlara elkonulması ayrı bir işlem niteliğindedir. Bu bakımdan CMK m.134'te, genel nitelikteki arama ve elkoyma tedbirlerinin özel bir şeklini ifade eden, `Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoyma` tedbiri düzenlenmiştir. Söz konusu düzenleme, temel hak ve özgürlüklere yaptığı müdahale açısından son derece önemlidir. Tedbir, hukuk dünyamıza girişinin 11. yılını doldurmuş olsa da sürekli gelişen bilişim teknolojileri sayesinde güncelliğini hala korumaktadır. Biz de tezimizde, güncelliğini koruyan CMK m.134'ü, ayrıntılarıyla ve bağlantılı olduğu konularla birlikte ele alarak; tedbirin hukukumuzda doğru bir şekilde uygulanabilmesi için kimi tartışmalı noktalarda fikirlerimizi beyan ederek, bu konuya katkıda bulunmaya çalışacağız.Çalışmamızın ilk bölümünde, Bilgisayarla ilgili temel kavramlara, Adli Bilişim ve Elektronik Delil kavramlarıyla ilgili terminolojiye yer verilmiştir. İlgili terminolojileri takiben, Adli Bilişim Uzmanlığı ve Adli Bilişimin Evreleri açıklanmış; elektronik delil elde edilirken dikkat edilecek hususlardan ve elektronik delilin ceza muhakemesindeki yerinden bahsedilmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünde, `Arama ve Elkoyma` koruma tedbirleri incelenmiş; bu tedbirlerin tanımlarına, hukuksal niteliklerine, tarihsel gelişimlerine, amaçlarına, çeşitlerine ve koşullarına değinilmiş; bu tedbirlere hâkim olan ilkeler açıklanmış; bu tedbirlere karşı başvurulabilecek kanun yolundan/yollarından ve tedbirlerin uygulanması sırasında tesadüfen elde edilen delillerin akıbetinin ne olacağından bahsedilmiştir. Çalışmamızın esas konusunu değerlendirdiğimiz üçüncü bölüm olan son bölümde ise, CMK m.134'ün amaç ve kapsamına, hukuksal niteliğine, tarihsel gelişimine, koşullarına, uygulanma şekline değinilmiş; tedbir temel hak ve özgürlükler açısından değerlendirilmiş; Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesi'nin genel ve ülkemizdeki durumundan söz edilmiş; mukayeseli hukukta bilişim sistemlerinde arama ve elkoyma işlemlerinin ne şekilde gerçekleştirildiği açıklanmış; bu tedbire karşı başvurulabilecek kanun yolundan/yollarından, tedbir sonucunda elde edilen verilerin delil olma özelliğinden ve tedbirin hukuka aykırı bir biçimde gerçekleştirilmesi halinde kaynaklanacak zararların tazmininin nasıl olacağından bahsedilmiştir. Ayrıca ilgili yerlerde Yargıtay ve AİHM Kararları'ndan örnekler verilmiştir.Anahtar Kelimeler : Bilgisayar, Arama, Kopyalama, Elkoyma, Adli Bilişim, Elektronik Delil Despite the fact that the fast development in computer technology and the realization of a vast number of computer operations nowadays facilitated great easiness in the tasks that are done and the increase in efficiency, it resulted in widespread use of computers in the crimes committed. On the other hand, it has been seen that the classical methods of obtaining evidence has been insufficient for crimes committed by the use of computer technology. The seeking of evidence and its seizure inside a computer or inside a system wherein computers are connected to each other in the form of a network is a separate transaction. It is for this reason that the measure of `Search, Copy and Seizure in Computers, Computer Programs and Their Files` has been arranged in Article 134 of CCP (Code of Criminal Procedure), which expresses a special way of the search and seizure measures in general terms. The aforementioned arrangement is of great importance due to the intervention it has on fundamental rights and freedoms. Even though this measure has completed 11 years since its entry into our legal world, it is still up to date thanks to the ever-developing information technologies. By handling Article 134 of CCP, which is still up-to-date, in detail and together with the subjects to which it relates to, we will try, in this thesis, to contribute to this subject by declaring our thoughts on controversial topics in order for the measure to be applied in the most correct form in our legal world.In the first part of this study, basic concepts related to computers and terminology related to the concepts of Computer Forensics and Electronic Evidence have been discussed. Following the related terminologies, Computer Forensics Expertise and Phases of Computer Forensics have been explained; points of attention that is required while obtaining electronic evidence and the position of electronic evidence in criminal procedure have been mentioned. In the second part of this study, `Search and Seizure` protection measures have been analyzed; definitions, legal qualities, historical developments, purposes, varieties and circumstances of these measures have been touched upon; principles possessing these measures have been explained; legal way/ways to be applied against these measures and the fate of evidence obtained by coincidence during application of these measures have been mentioned. The last part, being the third part, where the main subject of this study is evaluated, the purpose and content of Article 134 of CCP, its legal quality, historical development, conditions and method of application has been touched upon; the measure has been evaluated from the view point of basic rights and freedoms; the position of European Cyber Crime Convention in general and in our country has been mentioned; the way how search and seizure operations are realized in comparative law information systems has been explained ; legal way/ways to be applied against this measure , the characteristic of the data that is obtained as a result of the measure being the evidence and the way to compensate for the damages that could result in the case when the measure is realized against law has been mentioned. Besides, in relevant parts examples are given from the decisions of Supreme Court and ECHR (European Court of Human Rights).Key Words : Computer, Search, Copy, Seizure, Computer Forensics, Electronic Evidence 144