Erciş (Van) yerleşiminde sıvılaşmayla ilişkili olası yüzey deformasyonlarının değerlendirilmesi

Van ilinin Erciş ilçesi Çaldıran Fayı, Van Fayı ve Erciş-Kocapınar Fayı gibi büyük deprem üretme kapasitesine sahip faylarla çevrelenmiş olup, Erciş yerleşim alanı yeraltı suyu seviyesi yüzeye yakın gevşek birimlerden meydana gelen Kuvaterner yaşlı göl ve akarsu çökelleri üzerine kuruludur. Bölgesel tektonik ve depremsellik, sığ yeraltı suyu seviyesi ve gevşek güncel çökeller üzerinde bulunmasından dolayı bölge sıvılaşma açısından da riskli bir konuma sahiptir. Erciş yerleşim yerinin sıvılaşma potansiyelinin ortaya konması ve bu sıvılaşma potansiyeline bağlı olarak sıvılaşma sonrası meydana gelebilecek oturma ve yanal yayılma türündeki yüzey deformasyonlarının miktarının belirlenmesi amacıyla bu çalışma gerçekleşmiştir. Bu kapsamda ilçe merkezinde daha önce gerçekleştirilmiş jeoteknik etüt çalışmalarına ait verilerden yararlanılmıştır. Mevcut SPT darbe sayılarına bağlı olarak sıvılaşma analizleri yapılmış; sıvılaşmaya karşı güvenlik katsayısı değerleri hesaplanarak sıvılaşma potansiyeli ortaya konmuştur. Bu aşamadan sonra sıvılaşma sonrası meydana gelebilecek yüzey deformasyonlarından yanal yayılma ve oturma miktarları literatürde mevcut olan farklı yöntemler kullanılarak tespit edilmiştir. Elde edilen veriler coğrafi bilgi sistemi tabanlı yazılımlar kullanılarak haritalanmış ve Erciş yerleşimi için sıvılaşma ve sıvılaşmaya bağlı yüzey deformasyonlarının alansal dağılımını gösteren haritalar elde edilmiştir. Buna göre, inceleme alanında yeraltı suyunun yüzeye yakın ve Van Gölü'nün kıyı kesimlerinde yüksek sıvılaşma potansiyeline bağlı olarak yaklaşık 1 metre civarında oturma değerleri elde edilmiştir. Van Gölü kıyı şeridinde ve Zilan ile İrşat derelerinin kıyı kesimlerinde ise yanal yayılma miktarları da yaklaşık olarak 8m civarında hesaplanmıştır. Van district Erciş is located on the loose units near the surface of Quaternary lacustrine and fluvial sediments. It is surrounded with Çaldıran, Van and Erciş-Kocapınar Fault line which have the capacity to generate large earthquake. Because of regional tectonic and seismicity, shallow groundwater level and loose current sediments, the region has also a risky position in terms of liquefaction.The aim of this study is to determine the liquefaction potential of the Erciş settlement and determining the amount of surface deformation in the type of settlement and lateral spread that can occur after liquefaction depending on this liquefaction potential. Within this context, data from previous geotechnical survey studies of this area were used. Liquefaction analysis was performed based on the present SPT impact numbers; The liquefaction potential is calculated by calculating the safety coefficient against liquefaction. After this step, lateral spreading and settlement amounts from the surface deformations that can occur after liquefaction are determined with different methods available in the literature.The obtained data were mapped using geographic information system based on software and maps that showing the spatial distribution of surface deformation due to liquefaction and liquefaction of Erciş were generated. Accordingly, in the research area values of about 1 meter have been obtained depending on the high liquefaction potential in the surface area of groundwater and in the coastal parts of Van Lake. The lateral spreads in the coastline of Van Lake and the coastal regions of the Zilan and Irşat stream calculated around 8m. 140