Rekabet Hukukunda hakim durumun kötüye kullanılması çerçevesinde sınai mülkiyet hakları

TEZ OZETI Bu çalışmada Avrupa Topluluğu ve Türk rekabet hukuku çerçevesinde sınai haklar kullanılarak hakim durumun kötüye kullanılması konusu incelenmiştir. Bu çerçevede ilk bölümde bu çalışmanın konusunu oluşturan sınai haklardan marka ve patent hakkı genel olarak Avrupa Topluluğu hukukunda ve Türk hukukunda olmak üzere incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise, Avrupa Topluluğu rekabet hukukunda hakim durumun kötüye kullanılması kavramı, temel kavramlar olan hakim durum ve bu durumun kötüye kullanılması başlıkları altında incelenmeye çalışılmıştır. Ardından, sınai hakların genel ilkeleri ve bu ilkeler çerçevesinde Avrupa Toplulukları Adalet Divanının geliştirmiş olduğu doktrinler açıklanmıştır. Sınai haklar aracılığı ile Avrupa Topluluğu rekabet hukukunda hakim durumun kötüye kullanılması konusu ise, bu doktrinlerin incelenmesinin ardından değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda sınai haklar kullanılarak gerçekleştirilen kötüye kullanma halleri olarak özellikle paralel ithalatın engellenmesi, lisans anlaşmalarında rekabete aykırı hükümlerin öngörülmesi, lisans verilmesinin reddi, sınai hakla korunan bir ürüne aşın fiyat uygulanması, fahiş lisans bedeli istenmesi, ayrımcılık, sınai hak koruması olmayan bir ürünün satışının sınai hak koruması olan bir ürünün satışına bağlanması ve birleşme ve devralmalar yoluyla sınai hakların ele geçirilmesi konulan incelenmiştir.Bu tez çalışmasının üçüncü ve son bölümünde ise, Türk rekabet hukukunda genel olarak hakim durumun kötüye kullanılması ve kötüye kullanma hallerinin bir türü olarak sınai haklar vasıtasıyla kötüye kullanma incelenmiştir. Ayrıca bu bölümde konu ile ilgili olarak Avrupa Topluluğu rekabet hukuku ve Türk rekabet hukuku karşılaştırılmış ve Türk rekabet Kurumunun, doktrinin ve Yargıtay'ın konuya yaklaşımı irdelenmeye çalışılmıştır. SUMMARY In this thesis the abuse of dominant position realized by intellectual property rights has been analyzed with respect to Turkish Law and The Treaty Establishing the European Community. This thesis has three main chapters. In the first chapter, intellectual property rights especially trademarks and patents has been explained with respect to both Turkish Law and the Community Law. In the second chapter of this thesis the abuse of dominant position with respect to Community Law has been explained. Therefore concepts like abuse, dominant position and the abuse of dominant position in mediation with intellectual property rights has been examined in the light of the European Court of Justice's judgments. After the basic concepts of dominant position, intellectual property rights and certain theories concerning these industrial and commercial rights and their influence on trade between member states has been explained. These theories has been developed by the European Court of Justice with the aim of providing a rapprochement between the judicial norms of intellectual property rights and the norms of the common market. In addition of these theories some important concepts like parallel import, gray market and the exhaustion of the rights has been also examined in this chapter.Although the abuse of dominant position in mediation with intellectual property rights can be regarded as an abuse of dominant position in general, the abuse realized by intellectual property rights is an exceptional way of abuse. Therefore in our thesis this exceptional way of abuse has been examined under a separate heading. Under this heading abuses, which can occur by means of intellectual rights, are examined in subtitles like; the prevention of parallel imports by the intellectual property right owner, discriminating against third parties when granting licenses, arbitrary refusal to grant license or to sell the product, excessively high royalties or excessively high selling prices, discrimination (for example royalties beyond the scope or duration of the licensed intellectual property rights, obligating the partner to assign or license all existing or future intellectual property rights), tying the sale of a product which is not protected by an intellectual property right to a product which is protected, acquisition of intellectual property rights as misuse. In conclusion in the last chapter the basic concept of dominant position and the abuse of this dominant position have been examined with respect to the Act on Protection of Competition (Act number 4054). In the second part of the chapter the abuse of dominant position by means of intellectual property rights has been examined with respect to Turkish Law. 194