Muhtarliğin kamu politikasina yönelik siyasa yapimi için kendini tasarlamasi

İnsani krizler, ekonomik dalgalanmaların etkileri, sert çevresel değişimler ve çeşitli sosyal problemler, küreselleşmiş dünya insanının alışılagelmiş deneyimleri haline geldi ve halkları hükümetlerden yaratıcı ve kompleks çözümler talep etmeye zorladı. Bu konular, doğrusal inovasyon modeli olan İnovasyon Temelli Ekonomik Büyüme değil, yeni bir sosyal inovasyon perspektifine ihtiyaç duyan sistemik problemlerdir. Bu problem alanları üzerinde çalışmak, bilim ve teknoloji ile sosyal inovasyon arasındaki disiplinlerin kesişimini ve söz konusu politika alanında mevcut tüm paydaşlar için erişilebilir bir alan yaratmayı gerektirmektedir, Dönüşümsel İnovasyon Politikası verilen inovasyon kararlarının yönlendirmekte ve karar alma süreçlerini vurgulamaktadır. Dönüşümsel İnovasyon Politikasına göre, bu karmaşık problemlerin küçük ölçekli deneylerle, inovasyon ekosistemlerinde ve laboratuvarlar olarak tanımlanan alanlarda ele alınması ve anlaşılması gerekmektedir. Bahsedilen laboratuvar olarak tanımlanan tasarım alanları şu şekilde örneklendirilebilir; Sosyal İnovasyon Laboratuvarları, Yaşam Laboratuvarları, Kentsel Yaşam Laboratuvarları, Kentsel Geçiş Laboratuvarları ve Kamu Sektörü İnovasyon Laboratuvarları. Sosyal inovasyon laboratuvarlarının, politika laboratuvarlarının ve tasarımın kamu politikası siyasa yapımına katılımının Avrupa, Amerika, Güney Asya ve Orta Doğu gibi noktalarda iyi örnekleri gözlenmektedir. Bahsedilen inkübatörler bulundukları mekan ve iletişime geçtikleri paydaşlara göre organizasyonel olarak farklılıkları benimseyen yapıdadırlar. Hükümetler, sürdürülebilir inkübatörler ve sosyal inovasyon temelli değişiklikler için önemli ve aktif paydaşlardır. 2013 yılında yayınlanan DESIS Lab raporuna göre hükümet destekli inovasyon laboratuvarları şu şekilde listelenmiştir; MaRS Solution Labs, SILK, iZone, The Studio, Nesta Labs, Innovate SF, Public Policy Lab, LA 27e Région, MindLab, Kennisland, New Urban Mechanics, OPM Innovation Labs, Laboratorio Para La Ciudad, Human Experience Lab, Design Gov, TACSI. Fakat bugün bakıldığında bu listede yer alan laboratuvarlardan 2'sinin aktif olmadığı ve 5'inin tamamen kapatıldığı gözlenmektedir. Bu da sürdürülebilir üretim alanlarının kurulmasının hükümet desteği dışında birçok farklı parametreye dayandığını göstermektedir. Bu araştırma Türk politika meydanı ve Türk bürokratik sistemi içerisinde oluşturulabilecek siyasa yapımı inkübatörü üzerine odaklanmaktadır. Kamu politikasına yönelik siyasa yapımı ve laboratuvarın, tasarım ve politika ile kesişimini anlamaya yönelik analizlerle başlayan araştırma, sonrasında Türk bürokratik sisteminde halihazırda yer alan `muhtarlık` birimini potansiyel bir inkübatör olarak ele alıyor. Muhtarlık günümüz devlet hiyerarşisinde basit verilerin tutulduğu bir ofis olarak tanımlanabilir. Muhtar yasal sorumlulukları dışında bürokratik sistemler hakkında bilgiye erişimi kısıtlı insanlara yardımcı olmakla beraber mahalle düzeyinde temsilcilik de yapmaktadır. 1829 yılında kurulan muhtarlık birimi Osmanlı Devleti ile başlayan siyasal yaşamına günümüzde hala devam etmektedir. Mahalleliyle sahip olduğu coğrafi ve sosyal yakınlık kamu politikasına yönelik siyasa yapımı alanı olarak ele alınması için büyük bir potansiyel taşımaktadır. Bu araştırma devlet geleneği ve halkın katılımcılığını harmanlayarak gelecek için üreten bir alanın mümkün olup olmadığı üzerine gitmektedir. Bu alan tasarım odaklı düşünce yapısını benimseyen bir siyasa yapımı laboratuvarı yani `doğru alan` olarak tanımlanabilir. Bu alanın potansiyelini ortaya çıkarmak için araştırmacı ilk önce kamu politikaları üzerine okumalar yapmış daha sonra muhtarlığın tarihi süreçlerini araştırmıştır. Kamu politikası yapımının yanında politika analiz süreci de bu araştırmanın içine dahil edilmiş ve analiz süreci adımları ve yöntemleriyle incelenmiştir. Politika analiz sürecine dahil olan aktörler katılımcılıklarının yoğunluğu ve etkisine göre 'paydaş' ve 'aktif aktör' olarak ayrıştırılmıştır. Paydaşlar uygulanan politikaların etkisinde kalarak sürece dahil olurken aktif aktörler karar verme süreçlerine dahil olarak analiz sürecinde var olurlar. Değişen yönetim sistemlerini ve bu değişimin sonuçlarını öngörebilmek adına bilgi teknolojileri alanında yaşanan önemli gelişmelere değinen araştırma tüm bu üretimin kaynağı olarak gösterilen mekanı yani laboratuvarı etimolojik olarak incelemiştir. Etimolojik incelemenin ardından laboratuvarın disiplinler arası yaklaşımlarda hangi anlamları sağladığı çevrimiçi bir kütüphanenin `laboratuvar` ve `tasarım` gibi kelimelerle filtrelenmesi sonucu analiz edilmiş ve günümüzde kamu politikasına yönelik siyasa yapımı gerçekleştirilen alanlarda laboratuvarın ne gibi farklı anlamları üstlendiği araştırılmıştır. Bu araştırmaya örnek olarak MindLab ve Dublin City Council Beta projesi incelenmiş ve politika yapımı süreçlerinde ölçek ve yerelliğin önemi ortaya çıkmıştır. Araştırmacı muhtarlığın güncel konumunu algılayabilmek için Kağıthane Belediye'sine bağlı kozmopolit Çeliktepe ve Beşiktaş Belediye'sine bağlı homojen Konaklar muhtarlıklarında katılımcı gözlem metoduyla veri toplamış ve araştırmanın içinde illüstrasyonlar ve saha notları adı altında gözlemlerini paylaşmıştır. Bu araştırmalar sonucunda sosyal inovasyon için en değerli faktörlerden yerelliğin mahalle ölçeğinde ne kadar güçlü olduğunu kurulan hemşehrilik bağları gibi topluluk değerleri üzerinden tespit edilmiştir. Araştırmanın sonucunda sadece Çeliktepe özelinde 10'dan fazla hemşehrilik derneği listelenmiştir; Sivas İli Koyulhisar İlçesi Çukuroba Köyü Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, Konacık Köyü ve Köylüleri Kalkındır Derneği, Zara İlçesi Kayabaşı Köyü Yardımlaşma ve Kültür Derneği, Ardahan İli Ömerağa Köyü Yeni Mahalle Sosyal Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği, Sivas İli Zara İlçesi Keçeyurt Köyü Yardımlaşma Derneği, Bayburt Demirözü İlçesi Çakırözü Köyü Kalkındırma ve Yardımlaşma Derneği, Sivas Koyulhisar Yalnıztepe Köyü Kalkındırma ve Güzelleştirme Derneği, Bitlis İli Kasrik ve Çevre Köyleri Yardımlaşma Dayanışma ve Eğitim Derneği, Sivas Doğanşar Göçüköy Kalkındırma ve Güzelleştirme Derneği, Köse Gökçe Köyü Kalkındırma Sosyal Yardım ve Kültür Derneği, Hafik Kazası Günyamaç Köyü Yardımlaşma ve Kalkındırma Derneği, Gümüşhane Merkez Geçit Köyü Yaşatma ve Kalkındırma Derneği, Iğdır Harmandöven Köyü ve Kervansaray Mezrası Sosyal Yardımlaşma ve Kalkındırma Derneği, Gümüşhane Köse Örensar Köyü Sosyal Yardımlaşma ve Kalkındırma Derneği. Ayrıca yine Çeliktepe özelinde muhtarlık birimi tarafından yürütülen Muhtarlık isimli otobüs durağının yeniden mahalleye kazandırılması örneklemi aktörlerin aksiyonları üzerinden incelenmiş ve muhtara şikayetlerini dile getirerek kamu politika döngüsünü başlatan paydaşların aktif aktör olan muhtar tarafından temsil edilmesiyle sorunlarına çözüm bulması anlatılmıştır. Literatür analizinde politika analizi ve tasarım odaklı düşüncenin arasındaki ortaklıklar dikkat çekmiş ve araştırmacı iki süreci kronolojik adımları ve her adımda uygulanan yöntemleri noktasında karşılaştırmıştır. Süreçler genel anlamıyla benzerlikler içerirken yer aldıkları bağlamlarda var olan farklılıkların sistemlerin ürettikleri anlamlarda ayrışmaya yol açtığı tespit edilmiştir. Bu noktada araştırmacı anlam üretiminin bağlamla ilişkisini Krippendorf'un anlamlandırmaya dair öngördüğü süreçle ilişkilendirerek bağlamın yani 'doğru alan'ın yönlendirici etkisini vurgulamıştır. Benzerliklerinin yanında süreçlerin yapısal farklılıkları da incelenmiştir. Kronolojik karşılaştırma sonucunda birbirleriyle örtüşen fikir üretme ve alternatif seçimi, analizi aşamalarının bağlama dahil olan tasarım öğesiyle nasıl ayrıştıkları tanımlanmıştır. Tasarım odaklı düşünce sürecinde yer alan fikir üretme, tasarlama aşamasında daralan problem alanını tekrar genişletmeye yönelik çözüm üretimi hedeflenirken, politika analizi sürecinde daralma hareketini destekleyen elde bulunan alternatiflerden seçim yapılması hedeflenmektedir. Sınırları belli politika analizi sürecini de dinamik politika yapımından ayrıştıran fikir tasarlama sürecinin politika yapımına dahil olup olmamasıdır. Günümüzde kamu politikası yapımı için oluşturulan laboratuvarlar da tasarım odaklı düşünce yöntemlerini benimseyerek politika yapım süreçlerine fikir tasarlama aşamasını adapte etmeye çabalamaktadır. Bahsedilen laboratuvarlar gelişen sosyal inovasyon tanımının üretimine katkıda bulunmak için sürekli olarak kendini geliştirmeye devam etmektedir. İncelenen örnekler ve literatür taraması sonucunda katılımcılık ve beraber üretme üzerine süreç geliştirmenin politika üretimi yapılan alanların ve sosyal inovasyonu hedefleyen yapıların odağında olması gerektiği ve yerel kaynakların sürdürülebilir bir biçimde üretime katılması gerektiği görülmektedir. Dünya ölçeğinde laboratuvar örneklerinde aranan ve elde edilmeye çalışılan yerel bağlamdaki desteğin Türk geleneksel toplum yapısında özellikle mahalle ölçeğinde doğal olarak var olduğu tespit edilmiş ve tasarım odaklı düşünce metodolojilerinde önemli yere sahip katılımcılığın uygulanması için muhtarlık ölçeği yüksek potansiyelli bir alan olarak tanımlanmıştır. Umut vadeden bu özelliklerinin yanında muhtarlığın Türk bürokratik sisteminde katılaşmış bir birim olmasının muhtarlığın kendini dinamik bir politika yapım alanına çevirmesi için en büyük engellerden biri olduğu tespit edilmiştir. Kurulduğundan beri kayda değer değişikliklere uğramayan muhtarlık biriminin, bugün yasal sorumlulukları açık olarak tanımlanamayan ve bütçe, muhtarın özlük hakları gibi konularda muğlaklıklar içeren bir birim olması sebebiyle politika yapım alanı olarak potansiyeli, ancak bürokratik olarak bu dönüşümü destekleyecek hiyerarşik bir düzen içinde olup olmadığı incelendikten sonra araştırmaya devam edilebilir olduğu görülmüştür. Humanitarian crises, impacts of economic volatilities, drastic environmental changes, and various social problems have become known observations and experiences of globalized human and have pushed the public to demand wicked solutions from the governments. These issues are systemic problems that need a new perspective of social innovation rather than the linear model of innovation, Innovation of Growth. Approaching these problem spaces requires an intersection of disciplines between science and technology and social innovation and an accessible space for all the stakeholders present in that particular policy arena, Transformative Innovation Policy challenges the direction of decisions and the process of decision making. Transformative Innovation Policy is about understanding that these complex problems are best tackled in small scale experiments, an environment for innovation, and spaces described as labs such as; Social Innovation Labs, Living Labs, Urban Living Labs, Urban Transition Labs and Public Sector Innovation Labs. Good examples of social innovation labs, policy labs and the involvement of design in public policy making; exists throughout Europe, America, South Asia and Middle East. Each of these incubators of policy making are different in nature and are adaptive to the active stakeholders which are among others governmental bureaucracies since support of governments induces long-term viable incubators and impactful changes. This paper focuses on Turkish policy arena and the possibility of a policy making incubator within the Turkish Government. It starts by analyzing the key issues of public policy making and understanding the intersection of laboratory, design and policy. Then the paper focuses on a local authority `Muhtarlık` as a potential incubator that is already embedded in the Turkish government. Muhtarlık is an 'office' that stores basic data and assists people with accessibility issues regarding the current bureaucracy. It was created in 1829 by the Ottoman Empire and has reached today by undergoing many changes. Unfortunately, these changes were not equipped to design a space for neither current nor future participatory policy making systems. Because of its geographical, social and relational proximities to the public, Muhtarlık still possesses the potential of a valuable networking example that public policy making spaces are trying to achieve. The paper explores the possibilities of a space creating for the future by combining valuable experiences of citizen engagement and governmental tradition. 69