Türk Sanat Müziği (Klasik Türk Müziği) ile fizyolojik ve duygusal tepkiler arasındaki ilişki

Çalışmanın amacı Türk Sanat Müziğinin Hüzzam veya Rast makamında olmasının duygusal tepkiler ve duygulara eşlik eden fizyolojik tepkilerle arasındaki ilişkiyi test etmektir.Araştırmaya 52'si kadın 33'ü erkek olan toplam 85 lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencisi gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcılar bireysel olarak bir odaya alınmış ve veriler bilgisayar ortamında toplanmıştır. Katılımcılar, oluşturulan gruplara seçkisiz olarak atanmıştır. Her birine 4'er müzik parçası dinletilmiş ve katılımcılardan müzik parçalarını dinlerken Elektrofizyolojik veri toplama cihazı kullanılarak fizyolojik ölçümler; dinletildikten sonra da Duygu Kafesi ve Görsel Analog ölçekleri kullanılarak sözel ölçümler alınmıştır.Türk Sanat Müziğinin Hüzzam veya Rast makamında çalınmasının duygusal tepkiler ve duygulara eşlik eden fizyolojik tepkilerle arasındaki ilişkiyi test etmek amacı ile verilere 4 (makam: 2 Hüzzam ve 2 Rast parçası) X 5 (müzik yok, hızlı – sade, hızlı – karmaşık, yavaş – sade ve yavaş – karmaşık) İki Yönlü Faktöriyel Tekrarlı Varyans Analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Varyans analizi sonuçları sözel ölçeklerde Rast makamında dinlenen müziğin Hüzzam makamına göre daha olumlu değerlendirildiğini göstermiştir. Analiz sonuçları hem hızlı hem de karmaşık özelliğe sahip müzik parçalarının tüm diğer parçalardan daha yüksek puanlarla değerlendirildiğini göstermiştir. Müziğin diğer özelliklerini bir kenara bıraktığımızda sadece hızlı çalınmış olması müziğin yavaş tempoda çalınmış olmasına göre sözel ölçeklerde daha yüksek puanlarla değerlendirilmesine neden olmuştur. Fizyolojik ölçümlerde için yapılan varyans analizi sonuçları ise sadece kalp atım hızında bir farklılık olduğunu göstermiştir. Hızlı – sade özelliğe sahip müzik parçası dinleyenlerde Rast makamında Hüzzam makamına göre daha yüksek kalp atışı gözlenmiştir. Aynı zamanda yavaş – sade ve yavaş karmaşık özelliğe sahip müzik dinleyenlerde de Rast makamında dinlediklerinde Hüzzam makamına göre daha yüksek kalp atışı gözlenmiştir. Yüz kasları, deri iletimi (SCL), deri iletimi büyüklüğü (SCR Magnitude) ve solunum hızında gruplar arası farklılık oluşmamıştır.Fizyolojik ölçümler daha ileri düzeyde incelenmek üzere katılımcılardan ölçülen 60 saniyelik tepki süreleri 15'er saniyelik 4 zaman dilimine ayrılmış ve karşılaştırılmıştır. Fizyolojik ölçümler her bir akustik özellik için 4 (makam; Hüzzam 1, Hüzzam 2, Rast 1 ve Rast 2 grupları) X 4 (zaman dilimi; 1. zaman, 2. zaman, 3. zaman ve 4. zaman) İki Yönlü Faktöriyel Tekrarlı Varyans Analizi (ANOVA) ile SPSS 15 programında analiz edilmiştir. Zaman dilimleri arasındaki farkları daha ayrıntılı incelemek için her bir zaman diliminde makam ve akustik özelliğin etkileri birinci, ikinci ve üçüncü zaman dilimlerinde 4 (makam; Hüzzam 1, Hüzzam 2, Rast 1 ve Rast 2 grupları) X 4 (akustik özellikler; Hızlı – Sade, Hızlı – Karmaşık, Yavaş – Sade ve Yavaş – Karmaşık) dördüncü zaman dilimi ise 4 (makam; Hüzzam 1, Hüzzam 2, Rast 1 ve Rast 2 grupları) x3 (akustik özellikler; Hızlı – Karmaşık, Yavaş – Sade ve Yavaş – Karmaşık) İki Yönlü Faktöriyel Tekrarlı Varyans Analizi (ANOVA) ile SPSS 15 programında analiz edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Türk Sanat Müziği, duygu, makam, fizyolojik tepkiler. The purpose of this research is to study the relationship between Turkish Classical Music and emotions, and physiological responses synchronized with emotions.33 men and 52 women who attend university participated in the study voluntarily. Participants were individually taken into a room, and data were collected in computer environment. Participants were randomly assigned to the 4 groups. All participants were listened to 4 pieces of music. While listening the pieces, participants' physiological responses were measured with Biopac; and then, emotional responses were measured with Affect Grid and Visual Analogue Scale after listening was completed.To analyze the data, analysis of variance (ANOVA) (4 mode: Huzzam1, Huzzam2, Rast1, Rast2 X 5 tempo and complexity: no music, fast – simple, fast – complex, slow – simple, slow – complex) was carried out. The group means were compared by the Post – Hoc analyses. Findings showed that there are significant differences between Rast mode and Huzzam mode. In Rast mode, fast – complex musics elicited positive emotions; while in Huzzam mode, slow musics elicited negative emotions than musics in Rast mode. Only cardiovascular responses discriminated moods induced by music. Musics listened in Rast mode had higher cardiovascular responses. On the contrary musics listened in Huzzam mode had lower cardiovascular responses. There weren't any significant differences between Rast and Huzzam mode groups in other physiological responses; respiration, skin conductance and EMG.All physiological measures were divided equally to four epochs (time: 15s epochs) and analyzed. To analyze the data, for each tempo and complexity groups analysis of variance (ANOVA) (4 mode: Huzzam1, Huzzam2, Rast1, Rast2 X 4 time: 1. time, 2. time, 3. time, 4. time) was carried out. To analyze the time epochs, for each time epochs analysis of variance (ANOVA) (4 mode: Huzzam1, Huzzam2, Rast1, Rast2 X 4 tempo and complexity: fast – simple, fast – complex, slow – simple, slow – complex) was carried out.Key Words: Turkish Classical Music, mode, Rast Mode, Huzzam mode, emotions, physiological responses. 105