التربية الإسلامية بين العهدين الأيوبي والمملوكي في مصر

Şüphesiz ki Mısır'da kurulan Eyyûbî Devleti askeri, siyasi, toplumsal ve kültürelaçıdan önemli bir konuma sahiptir. Bu devlettten sonra kurulan Memlûkler Devleti'nin de sözkonusu alanlarda Eyyûbilerden geri kalır bir tarafı yoktur. Sözü edilen her iki devlettekikültürel gelişimin en önemli boyutu olan eğitim ve öğretim faaliyetlerinin objektif ve net birbir şekilde ortaya konması hususu da elbette ki çok önemlidir. Bu açıdan çalışmamız Eyyûbîve Memlûkler döneminde Mısır'daki İslâmî eğitim ve öğretimin karşılaştırılması bağlamındamukayeseli ve analitik bir çalışma olduğu kadar tarihsel bir araştırma niteliği de taşımaktadır.Zira çalışma, gerek Eyyûbî gerekse Memlûkler dönemindeki İslâmî eğitim fikri ve ilgilikurumlardaki düzeni kapsamlı bir şekilde analiz eder.Çalışma, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında çalışmanın amacı,önemi, yöntemi ve niçin tercih edildiğine dair bilgilere yer verilmiştir. Birinci bölümdeEyyûbîler döneminde Mısır'daki islâmî eğitimin seyri bağlamında, Eyyûbîlerin Mısır'dakiislâmî eğitim düşüncesi, eğitim kurumlarının idaresi, vakıflar, okullara yönelik hizmetler veeğitim faaliyetlerini yürütenler detaylıca incelendikten sonra Eyyûbîler döneminde mısır'dakieğitim merkezleri olarak da, kütüphaneler, camîler, okullar ve hankâhlar hakkında bir takımbilgilere yer verilmiştir.İkinci bölümde Memlûklerin Mısır'daki tarihi incelenerek Memlûkler dönemindeMısır'daki İslâmî eğitim ve öğretimin yanı sıra Memlûklerin Mısır'daki islâmî eğitimdüşüncesi, eğitim düzeni, okullardaki idarî düzen, vakıflar ve eğitim kadrosu aktarıldıktansonra İslâmî eğitim yöntemlerine de yer verilmiştir. Daha sonra tıpkı Eyyûbîler Dönemindeolduğu gibi Memlûkler dönemindeki eğitim merkezleri de detaylıca incelenmiştir.Üçüncü bölümde ise Eyyûbî ve Memlûkler dönemi bağlamında İslâmî eğitiminkarşılaştırılması, iki dönemin ittifak ve ihtilaf yönleri ile memlûkler döneminde ortaya çıkangelişmelere değinildikten sonra sonuç kısmı ele alınmış ve bazı tespitlere yer verilerekçalışma sonlandırılmıştır. What the researcher intended from this study is a comparative and analytical study of Islamic education in both the Ayyubid and Mamluk eras in Egypt, which was based on the historical research method. Through the recognition of the Islamic educational thought and the educational system in educational institutions in both the Ayyubid and Mamluk states in Egypt, reliance on the primary sources that dealt with that era as well as by secondary sources that relevant to this subject. This research provided a scientific benefit of the concept of Islamic education, which existed at that time. The establishment of the Ayyubid state in Egypt was of a great importance in militarily, politically, socially and culturally. And then Ayyubid state was followed by Mamluk state which is not less important than the Ayyubid state.My research was divided into: introduction, preface, three sections, conclusion and a catalog of the most important sources and references. In the introduction and preface, I mentioned the importance of selection of this subject in this thesis, the reasons for the selection this subject, research methodology and the research plan. In its first chapter, I mentioned a brief history of the Ayyubid period. The study also dealt with the various sciences that were taught in their educational institutions in the Ayyubid era. In addition to spreading the Sunni doctrine through the teaching of religious sciences, especially Islamic education. This gives us an idea from a broader perspective on the evolution of the education systems of that era. At the end of the first chapter, the study focused on Islamic education which was applied successfully to the Ayyubid state. Where discussed the basic elements that helped to spread religious education, which are the educational thought that existed in the rule of Ayyubid in Egypt, the systems used in the educational process, and the type of institutions that contributed to the dissemination of Islamic culture in Egypt in that state.The second section documented a historical brief of the Mamluk rule in Egypt, and the sciences that were taught and studied in the Mamluk era were identified. This gives us an idea of the expansion of the multiplicity of science and the development of science that contributed to the establishment of an integrated state able to face the threat on them as well as the extent of freedom of education in that era. At the end of the second chapter, Islamic education was studied in the Mamluk era. This enables us to know the differences between the Ayyubid and Mamluk states in Egypt. The study of this research included three basic elements of the Islamic educational process. These elements are: the educational thought that helped to spread the process of education, the teaching methods used in this educational process, and the nature of educational institutions in the Mamluk era in Egypt.The third chapter contains two main topics: the differences between the two eras and the development that took place in Islamic education in the Mamluk era. To give greater benefit to how successful dissemination of Islamic educational thought and the educational process from the beginning of the Ayyubid state and the end of the Mamluk state in Egypt. And then the conclusion of the research, which showed the most important findings. Finally, a list of the sources and references to which this study is based. 155