Sıçanlarda karaciğer iskemi/ reperfüzyon hasarında melatonin ve N-asetilsisteinin koruyucu etkilerinin incelenmesi

1. ÖZET Bu çalışmada karaciğerde iskemi/reperfüzyonun (İ/R) neden olduğu hasarın bazı biyokimyasal parametreler üzerinden değerlendirilmesi ve melatonin (Mel) ya da N-asetilsisteinin (NAC) tek başına veya birlikte uygulanmasının bu parametrelerde oluşabilecek değişikliklere etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Wistar albino sıçanlarda karaciğer dokusunda 45 dakika süreyle total iskemi oluşturuldu ve takiben 1 saat boyunca reperfüzyona bırakıldı. Melatonin (10 mg/kg) ve/veya NAC (150 mg/kg) uygulanan hayvanlarda ilaç iskemiden 15 dakika ve reperfüzyondan hemen önce intraperitoneal olarak uygulandı. Deney sonunda hayvanlar dekapite edilerek kan ve doku örnekleri alındı. Karaciğer fonksiyonlarım değerlendirmek amacıyla serumda aspartat aminotransarninaz (AST) ve alanin aminotransaminaz (ALT) seviyeleri ölçüldü. Doku örneklerinde glutatyon (GSH), malondialdehid (MDA), protein oksidasyonu (PO) ve myeloperoksidaz (MPO) aktivitesi ölçümleri yapıldı. 45 dakikalık iskemi ve 1 saatlik reperfüzyon sonunda karaciğer GSH düzeyleri anlamlı derecede azalırken melatonin veya NAC uygulaması bu azalmayı kısmen önlenmiştir. Kombine tedavi grubunda ise karaciğer GSH seviyeleri normal değerlere dönmüştür. Malondialdehid, PO, ve MPO aktivitesi değerlerinde ise İ/R sonucunda artış gözlenmiştir. Bu değerlerdeki artış Melatonin veya NAC uygulamasıyla azalırken, bu iki ajanın kombine uygulanmasıyla normal değerlere dönmüştür. Serum AST ve ALT düzeylerinde İ/R sonucunda gözlenen artış da kombine melatonin ve NAC uygulamasıyla önlenmiştir. Bu bulgulara bakarak, melatonin-NAC kombine tedavisinin karaciğerde İ/R olayları sonucu ortaya çıkabilecek serbest radikal aracılı organ hasarı ve disfonksiyonunu önleyerek morbidite ve mortaliteyi önemli oranda azaltabileceği düşünülmektedir. 2. SUMMARY THE PROTECTIVE EFFECTS OF MELATONIN AND N-ACETYLCISTEINE ON HEPATIC ISCHEMIA/REPERFUSION INJURY IN RATS Our aim in this study was to demonstrate the role of free radical formation on functional changes caused by ischemia/reperrasion (I/R) in liver tissue and to investigate whether melatonin and N-acetylcisteine (NAC) alone or in combination have any effect on liver I/R injury. For this purpose Wistar albino rats were subjected to 45 minutes hepatic ischemia followed by 1 hour of reperfusion period. Melatonin (10 mg/kg) or NAC (150 mg/kg) were administered alone or in combination, intraperitoneally, 15 minutes prior to ischemia and just before reperfusion. At the end of the experiment the animals were decapitated and blood and tissue samples were collected. Glutathione (GSH) and malodialdehyde (MDA) levels, protein oxidation (PO) and myleperoxidase (MPO) activity were measured. In tissue samples serum aspartate aminotransaminase (AST) and alanine aminotransaminase (ALT) levels were determined to evaluate the hepatic functions. Hepatic GSH levels which significantly decreased by I/R were elevated to control levels in the combination group whereas treatment with melatonin or NAC alone provided only a limited protection. Hepatic MDA, PO and MPO activity levels were significantly increased by I/R The increase in these parameters were partially decreased by melatonin or NAC alone, whereas treatment with the combination reduced these values back to control levels. The increase in serum AST and ALT levels observed after I/R period were also prevented by treatment with the Mel-NAC combination. 54