Dış borçlanma ve finansal kriz ilişkisi bağlamında Türkiye'deki krizlerin analizi (1994-2001)

1980' den sonra dışa açılma ve liberalleşme politikalarına ağırlık veren Arjantin,Brezilya ve Türkiye' nin de içinde bulunduğu birçok ülke 1980' lerde ve özellikle 1990' lı yıllarda finansal krizlerle karşılaşmış ve bu krizlerin sebeplerine ilişkin olarak farklı çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmada da finansal krizlerin önemli bir sebebi olan dış borçlanmanın ve çeşitli dış borçluluk göstergelerinin finansal krizle olan ilişkisinin bazı ülke ve Türkiye örnekleriyle incelenmesi amaçlanmaktadır.Bu amaç doğrultusunda çalışmada kriz yaşayan ülkelerin dış borçla olan ilişkisi kırılganlık göstergeleriyle rakamsal olarak ele alınmıştır. Türkiye' de yaşanan 1994 ve 2001 krizlerinin dış borçla olan ilişkisini ortaya koymak amacıyla değişkenler ile kriz arasındaki nedenselliğin açıklanması için Granger nedensellik testi uygulanmıştır. Bu testin sonuçlarına göre Dış Borç Stoku/GSYH, Dış Borç Stoku/İhracat ve MB Rezervleri/DışBorç Stoku göstergelerinin 1994 ve 2001 krizlerinin nedeni olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Türkiye' de dış borç stoku-finansal kriz ilişkisinin analizi için logit regresyon modeli kullanılmış ve sonuçta Dış Borç Stoku/GSYH değişkeninin 1994 ve 2001 krizlerini açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır. Argentina, Brazil and many countries also included Turkey, focusing on opening and liberalization policies after 1980, experienced financial crisis in the 1980 's, and especially in the 1990s, and in relation to the causes of this crisis, the different studies have been made. In this study, a significant cause of the financial crisis, foreign borrowing and the financial crisis with a variety of indicators of foreign borrowing of the country examples are intended to be reviewed.To achieve these objectives, in this study, the relationship with external dept of the countries that are in crisis has been taken with the indicators of fragility. In order to indicate, the relationship with the external dept of the crisis in Turkey in 1994 and 2001, the Granger causality test has been applied to reveal the relationship between variables with the crisis of causality. According to the results of this test, the indicators of External Debt Stock/GDP, Foreign Debt Stock/Exports and CB Reserves/External debt stock to be the cause of the crisis in 1994 and 2001 has been concluded. In addition, the logit regression model has been used for the analysis of the relationship between Turkey's external debt stock and of the financial crisis, and as a result of this, we say that the crisis in 1994 and 2001 to be the cause of theExternal Debt Stock and GDP variables. 138