1923-1960 yılları arası hükümet ve siyasal parti programlarında tarım

Osmanlı Devleti'nin tarıma dayalı ekonomisi; özellikle Osmanlı-Rus savaşından sonra yaşanan büyük göç dalgası ve Balkan, I. Dünya Savaşları ve Milli Mücadele süreciyle istikrarsız ve sürdürülemez bir üretimsiz döneme girmiştir. Savaşın getirdiği zorlu şartlar ve göç, Anadolu topraklarında hem işgücünü azalmasına hem de üretimin düşmesine sebep olmuştur. Bu sebeple Cumhuriyet'in kuruluş döneminde Atatürk, kırsal kalkınmaya öncelik vermiş, Anadolu'nun köylülerin üretici hale dönüşmesi ve modern tarım teknikleriyle tanışarak güçlendirilmesiyle kalkınmasını planlamıştır. Bu sebeple bu dönem tarımsal ve tarıma dayalı sanayi planlarını uygulama konulduğu bir dönem olarak görülmektedir. İsmet İnönü' dönemi ise II. Dünya Savaşı'nın getirdiği olumsuz ekonomik koşulların kendini hissettirdiği bir dönem olmuştur. Uzun yıllar boyunca savaşa girme ihtimaline karşı desteklenen ordu mühimmat ve asker giderleri ağır vergilerin uygulanmasına sebep olmuş, Varlık Vergisi ve Milli Korunma Kanunu gibi vergilerin getirilmesi toplumda özellikle üretici köylü kesimde sıkıntılara sebep olmuştur. İnönü dönemi bu sebeple her ne kadar kuruluş dönemi alınan kalkınma modelinin uygulanmasını siyasal parti programlarında belirtmiş ise de uygulamada ağır vergiler üreticilerin daha fakirleşmesine tarımda verimin düşmesine sebep olmuştur. Adnan Menderes dönemi ise dış politikanın getirdiği sükûnetin ülkenin tarım politikasına da yansıdığı bir dönem olmuştur. Menderes döneminde vergilerde hafifletme ve tarım politikasında modern tekniklere geçiş ve makineleşme sürecinin başlatıldığı görülmektedir. Çiftçinin desteklendiği ve sulama politikalarının güçlendirildiği bu dönemde köylü çiftçiye destek politikasının siyasal parti politikalarında da yer bulduğu görülmüştür.Bu çalışma da Türkiye Cumhuriyeti'nin bu üç önemli döneminin hükümet ve siyasal parti programlarında tarım politikası incelenmiştir. Birinci bölümde yeni devletin kırsal kalkınma politikasının temelleri incelenirken ikinci bölümde dış ve iç siyasal koşuların getirdiği zorlukların tarım politikasına etkisi incelenmiştir. Adnan Menderes döneminde ise tarımda makineleşme ve sulama ağırlıklı politikanın hükümet ve siyasal parti programlarında işlenişi ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Balkan, I. Dünya Savaşları, Milli Mücadele, Atatürk, İsmet İnönü, II. Dünya Savaşı, Adnan Menderes. The Ottoman Empire's agriculture-based economy entered an unstable and unsustainable period, in part due to the great waves of migration following the Ottoman-Russian War, and national struggle in the aftermath of the Balkan Wars and World War I. The war-driven challenging conditions and migration resulted in a shortage of labor and a subsequent drop in production in Anatolia, and this convinced Ataturk to give priority to rural development during foundation period of the Republic of Turkey. His plan in this regard was to turn Anatolian villagers into farmers, and to empower them by introducing them to modern agricultural techniques, ushering in a period of agricultural and agriculture-based development. The outbreak of World War II, at the time of the presidency of İsmet İnönü, had an apparent negative impact on the economy. Financial support to military munitions and expenses of the soldiers in preparation for the possibility of entering the war led to the application of high taxes such as Capital Tax or national security law taxes impacted on the citizens, and especially the rural population. As a result, during İnönü's presidency, even though it was announced that the development models that had been adopted during the foundation period of the Republic would be implemented, application of high taxes resulted in the impoverishment of producers and a decrease in agricultural yield. During Adnan Menderes' presidency, Turkey's peaceful foreign relations were reflected in the agricultural policy of the country, resulting in a drop in taxes, a transition to modern agricultural techniques and the launch of mechanization. The farmers were supported and irrigation policies were strengthened in this period, and policies aimed at supporting the rural farmers were included in political party policies. In this study, governmental and political agricultural policies in the three most important periods of the Turkish Republic have been analyzed. The basis of the rural development policies adopted by the newly established country is reviewed in the first section, while the impact of internal and foreign political challenges on agriculture is examined in the second section. For the Adnan Menderes period, an analysis is conducted to investigate the mechanization of agriculture and irrigation-focused policies of both the government and the individual political parties.Key Words: Ottoman Empire, Balkan, I. World Wars, National Struggle, II. World War, Atatürk, İsmet İnönü, Adnan Menderes. 212