Kıbrıs Türk milliyetçiliğinin oluşum sürecinde Türk milliyetçiliğinin etkisi

11 ÖZET Bu çalışma, Türk milliyetçiliğinin Kıbrıs Türk toplumundaki gelişimini ve Türkiye'nin bu oluşum ve gelişim üzerindeki etkisini incelemeye yönelik bir girişimdir. Tezin amacı, Kıbrıslı Türk aydınların Türk milliyetçiliğine yönelmelerinin olası nedenlerini saptamak ve Türkiye'den nasıl etkilendiklerini göstermektir. Bu çalışmada, genel olarak Kıbrıs Türk milliyetçiliğinin, Kıbrıs Türk toplumunun tarihsel ve toplumsal koşulları içerisinde gelişip, son analizde ideolojik bakımdan Türk milliyetçiliğinden kaynaklandığı ileri sürülmektedir. Kıbrıslı Türk seçkinler, 1923 yılında Türk ulus devleti kuruluncaya kadar, kendilerini Müslüman kimliğiyle özdeşleştirdiler. Bu bakımdan İslam dini Kıbrıs'taki milli bilincin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. Diğer bir deyişle, Kıbrıslı Türk seçkinlerin dinsel bağlılıkları, etnik milliyetçiliğe dönüşmüştür. Öte yandan Kıbrıslı Türk seçkinlerin Rum milliyetçilerin enosis (Yunanistan ile birleşme) istemlerine karşı koymaya yönelik sergiledikleri siyasal eylemler, Türk milliyetçiliğinin Kıbrıs'ta tutunum sağlayabileceği bir zemin yarattı. Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu' ndaki siyasal ve kültürel iklim Kıbrıslı Türk aydınları da bir ölçüde etkilemiştir. Bununla birlikte, Türkiye'nin Kıbrıslı Türk aydınlar üzerindeki etkisi, daha çok Anadolu'daki Bağımsızlık Savaşı sırasında artmaya başlamıştır. Daha sonra Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması ve bazı Kemalist devrimler, Kıbrıs Türk milliyetçiliğinin oluşumunda önemli rol oynamıştır. Daha çok bir aydın hareketi olan Kıbrıs'taki Türk milliyetçiliği, 1920'lerde gelişmeye başlamıştır. 1950'lerde Türkiye'nin Kıbrıs Türk milliyetçiliği üzerindeki siyasal- ideolojik etkisi oldukça belirgin bir hal almıştır. Sonuç itibariyle, Kıbrıs Türk milliyetçiliği etnik milliyetçilik olarak kategorize edilmektedir. Bunun yanısıra diaspora ve patı milliyetçiliklerin bazı özelliklerini de sergilemektedir. Ill ABSTRACT This study is an attempt to examine the progress of Turkish nationalism among Turkish Cypriots and the influence of Turkey on its formation and progression. It aimed at bringing out the probable reasons of the Turkish Cypriot intellectuals' orientation towards Turkish nationalism and demonstrating how they were influenced by Turkey. It is argued that Turkish Cypriot nationalism developed within the Turkish Cypriot community's historical and social conditions and that in the final analysis, its ideological source is Turkish nationalism. The Turkish Cypriot elite contributed to identification with Muslim identity until that the Turkish national state came into existence in 1923. So It is clear that Islam played a significant role in the steady development of a national consciousness in Cyprus. In other words, the Turkish Cypriot elite's religious attachment is transformed into ethnic nationalism. On the other hand, the Turkish Cypriot elite's political activities - particularly frequent protests against enosis which is a Greek claim on Cyprus- provided a ground for the attachment of Turkish nationalism in Cyprus. Furthermore, the political an cultural climate in Ottoman Empire, to an extent, had influence on some Turkish Cypriot intellectuals as well. Turkey's influence on Turkish Cypriot intellectuals seemed to be increased during the war of independence. Afterwards, the establishment of Turkish Republic and some Kemalist reforms played an important role in the formation of Turkish Cypriot nationalism. In 1920s, Turkish nationalism in Cyprus which was essentially an intellectual movement, began to flourish. In 1950s, It was quite obvious that Turkey had political-ideological influence on Turkish Cypriot nationalism of which discourse was Turkey-centered. As a result, Turkish Cypriot nationalism is catagorized as ethnic nationalism. Moreover, It exhibits some characteristics of diaspora and pan nationalisms as well. 153