Begavî'nin Meâlimü't-Tenzîl isimli tefsirindeki hadislerin tahrîç ve değerlendirilmesi (Fatiha ve Bakara sûreleri)

Bu çalışmamızda Begavî'nin Meâlimü't-Tenzîl adlı eserinin Fatiha ve Bakara sûrelerindeki hadislerin tahrîç ve değerlendirmesini yaparak tefsirin hadis ilmi yönünden güvenilirliğini ortaya koymaya çalıştık.Muhaddis, müfessir ve aynı zamanda iyi bir şafii fakihî olan Begavî (516/1122), Fatiha ve Bakara sûrelerinin tefsirinde toplam 333 hadis nakletmiştir. Bu hadislerin sıhhatiyle ilgili olarak münekkit muhaddislerin kanaatlerinden hareketle şunları söyleyebiliriz: 252'si sahîh, 5'i hasen, 33'ü zayıf, 1'i ise mevzû'dur. Hadislerden 35'inin sıhhati hakkında ise ihtilaf edilmiştir. Görüldüğü gibi o, kullandığı hadislerin büyük bölümünü (% 78) sahîh rivâyetlerden seçmiştir. Zayıf hadislerin oranı ise ancak % 10'dur.Kullanılan rivayetlerin 280'i Kutub-i Tis'a diye bilinen temel hadis kaynaklarında, 12 tanesi diğer hadis kaynaklarında geçmektedir. 28 tanesi ise hadis eserleri dışındaki kaynaklarda geçmektedir. 6 rivâyetin de kaynağı tespit edilememiştir. Buna göre, Kutub-i Tis'a'da geçen hadislerin tüm hadislere oranı % 86; diğer kaynaklarımızda geçen hadislerin oranı % 12.5'tir. Kaynağı tespit edilemeyen hadisler ise % 1.5'lik bir orana sahiptir.Anahtar Kelimeler: Begavî, Meâlimü't-Tenzîl, Kutub-i Sitte, Hadis, Tahrîç, İsnad. In this study we tried to make citation and evaluate of hadiths in the Begavi's Mealimü't-Tenzil commentary and tried to expose reliability of the commentary from the point of hadith. Begavi (516/1122) is a muhaddis (traditionist), exegete and also a good jurists (faqih) of Shafii related 333 hadiths in his Fatiha and Bakara surahs commentary of Qoran. As regards these hadiths authenticities, we can say from the opinions of the critics traditionists that 252 of them are authentic (saheeh), 5 of them are good (hasen), 33 of them are weak, and 1 of them is fabricated (mevzuu) hadith. On the authenticities od 35 hadiths are conflict. As seen he has used authentic hadiths (%78) from the large part of the authentic rumors. Percentage of weak hadiths is %10. 280 rumors which are used in the commentary are in the basic hadith sources which is named Kutub-i Tis'a and 12 of them is in the other hadith sources. Also 28 of them are in the other sources which are not hadiths resources. Source of 6 rumors could not be detected. Accordingly all hadith of the Kutub-i Tis'a hadith book ratio is %86, and the others is %12,5. The rate of hadiths that sources could not be detected is %1,5. Keywords: Begavi, Mealimü't-Tenzil, Kutub-i Sitte, Hadith, Citation, Attribute. 283