Salnamelere göre XlX. yüzyılın son çeyreğinde Edirne vilayeti

151 ÖZET Bu araştırmada 1883 ve 1900 yıllan arasında Edirne Vilayeti'nîn idari, askeri, ekonomik ve sosyal yapısı incelenmiştir. Ayrıca nüfus ve eğitim yapısı hakkında da bilgiler yer almaktadır. Anadolu'daki en eski yerleşim alanlarından biri olan şehrin önemi büyük ölçüde içinde bulunduğu coğrafi konumdan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle her devirde göçlere ve istilalara sahne olmuştur. 1361 'de Osmanlı topraklarına katılan Edime daha sonra başkent olması ile de uzun yıllar önemini muhafaza etmiştir. Edirne'nin fethi Balkanlar ve Avrupa tarihi için bir dönüm noktası olduğu gibi İstanbul'un fethinide kolaylaştırmıştır. Edirne 15. Yüzyıldan itibaren büyük bir gelişme göstermiş 17. Yüzydda ise en geniş sınırlarına ulaşmıştır. 18. Yüzyılda meydana gelen iki büyük afet şehirde büyük hasara yol açmış, 19. Yüzyılın başlarında ise IH. Selim'in ıslahatlarına karşı bazı ayaklanmalar görülsede şehri bu yüzyılda en fazla zarara uğratan olay 19. Yüzyılın ikinci yarısında meydana gelen ikinci Rus istilası olmuştur. 19. yüzyılın son çeyreğinde, Osmanlı Devleti'nin önde gelen vilayetlerinden biri olan Edirne'nin idari yapışım incelediğimizde ülkenin içinde bulunduğu idari durum hakkında da bilgi sahibi olmaktayız. Aynı dönem içerisinde yer alan vilayet salnamelerinin diğer bölümlerini incelediğimizde ise şehrin nüfusu, eğitim durumu, sosyal ve ekonomik yapısı ile bunların yıllar arsındaki farklılıklarıda ortaya çıkmaktadır. Şehrin nüfusu işgaller sonucunda azalma göstersede yeniden toparlanabilmiştir. Eğitim alanında yapılan yeniliklerin en önemlileri ise birçok dalda açılan okullardır. Değişik kültürlere sahip olan insanların birlikte yaşaması sonucu toplumsal hayatta renkli günlere sahne olan Edirne'de en önemli geçim kaynağını ise taran oluşturmaktadır. Ticari hayatta ise el sanatları önemli bir yere sahiptir. Edirne 19. Yüzyılda Osmanlı Devleti'nin de içinde bulunduğu zor şartların yanısıra yaşadığı olaylarla sonucu kötü günler geçirsede yeniden toparlanmış ve Osmanlı Devleti'nin önemli şehirlerinden biri olmaya devam etmiştir. Günümüzde de bir sınır kenti olarak aynı önemi muhafaza etmektedir. 152 ABSTRACT Edirne city's administration, military, economic and social structure was examined between 1883 and 1900 years at the research. There are also informations about population and education structure at the research. Edime's importance which is the one of oldest residential district in Anatolia depends on geographical position of the city. Therefore, It has migrations and invasions everyperiod. Edirne was joined to Ottoman in 1361. And then, It was capital city of the Ottoman and protected the situation. Edirne's conquest was very important for Balkans and Europe and Istanbul's conquest was made easily with Edirne's conquest. Edirne had a big develop after 15th century. Edirne reached largest borders at 17th century. Two big calamities which 18* century happened damaged to Edirne much. The first quarter of 19th century, Edirne had some rebels against HI. Selim's reforms. Russian invasian which happened 19* century's second half gave the most damage to Edirne. When we examined Edirne which important province of the Ottoman state in last quarter of 19th century. We will have information about administration structure of the Ottoman. When we examined other parts of the city yearbooks at the same period, We see population, education situation, social and economic structure of the city and difference of the years. Even the city's population becomes less because of occupation, It reconstructs itself. One of the most important reforms about education was opened schools in many branches. The most important occupation was agriculture in Edirne. The hand arts had importance place in trade life. Although Edirne has difficult conditions in 19th century, It was reconstructed and Edirne had become important city of Ottoman State. Now, Edirne which border city is keeping same importance. 152