Saraybosna Şer'iyye Sicillerindeki nikâh kayıtları (1781-1783)

İnsanlık tarihinin en eski ve en köklü kurumlarından biri olan aile, değişik zaman ve toplumlarda farklı yapılarda ortaya çıkmış ve günümüze kadar her dönemde varlığını sürdürmüştür. Aileyi oluşturan bireyler devirlere, yaşanan coğrafyaya, dini, sosyal ve iktisadi yapıya göre kültürel değişiklikler göstermişlerdir. Bu değişimin kişilerin isimlerine yansıması elbette kaçınılmazdır. Çünkü insanlar tarih boyunca, yaşadıkları coğrafyadan, kültürden ve sosyal çevreden etkilenip çocuklarına isim vermişlerdir. Bu bağlamda, Osmanlı'da mahkeme kayıtlarına geçen birçok kişi, gerek gündelik hayattaki faaliyetleri gerek kişiler arası ilişkilerde arşiv kaynaklarında yerini almıştır. Bizde Saraybosna'ya ait Şer'iyye Sicilleri'ne kaydedilmiş olan 1781-1783 tarihli nikâh kayıtlarını inceleyerek, kayda geçen Müslüman, gayrimüslim erkek ve kadın isimleri tespit ettik. Tespit edilen isimler kökenlerine göre ayrılarak, bölgede hâkim olan sosyo-kültürel yapı hakkında önemli ipuçları elde edilmiş, aynı zamanda, mahkeme kayıtlarında yer alan bu isimlere eklenen unvan ve lakaplar incelenerek, bölgenin hem sosyo-ekonomik yapısı hem de sosyo-kültürel yapısı hakkında çıkarımlarda bulunulmuştur. Bunlara ek olarak, Saraybosna nikâh kayıtlarındaki mehr miktarları da tespit edilmiştir. The family, one of the oldest and most established institutions in the history of humanity, has emerged in different structures in different times and societies and has survived in every period until today. Individuals who make up the family have shown cultural changes according to periods, geography, religious, social and economic structure. It is of course inevitable that this change will be reflected in the names of individuals. Because people have been affected by the geography, culture and social environment throughout the history and named their children. In this context, many people who have entered the court records in the Ottoman Empire have taken their place in the archive sources both in their daily activities and in interpersonal relations. We examined the marriage records dated 1781-1783 recorded in the Sharia Registers of Sarajevo and identified the registered Muslim, non-Muslim male and female names. The names identified were separated according to their origins and important clues were obtained about the dominant socio-cultural structure in the region. At the same time, the titles and nicknames added to these names in the court records were examined and inferences were made about both the socio-economic structure and the socio-cultural structure of the region. In addition, the mehr amounts in the Sarajevo wedding registers were also determined 184