Islamic fundamentalism in the West Bank and Gaza: Hamas and its effects on the peace process

öz BATI ŞERÎA VE GAZZE'DE ÎSLAMÎ KÖKTENDİNCÎLÎK: HAMAS VE BARIŞ SÜRECİNE ETKlLERÎ BARDAK, Ürnmühan Yüksek lisans, Uluslararası ilişkiler Bölümü Te2 Yöneticisi: Doç. Dr. İhsan D. DAĞI Mart 1999, 134 sayfa Bu çalışma Arab-İsrail sorununda siyasal İslamin rolünü Hamas örneğinde incelemeyi amaçlamaktadır. Filistin'deki İslami hareketlerin artmasının genel nedenlerinin araştırılmasıyla başlayan bu tez, Filistin siyasal İslam hareketinin doğusundaki çeşitli iç ve dış dmamikleri tarihi bir çerçeve içinde analiz etmektedir. İslami hareketlerin İsrail işgaline olan sözlü muhalefederine rağmen, intifada hareketine kadar bunların rolü, Filistin Kurtuluş Örgütü'ne (FKÖ) kıyasla oldukça sınırlı kalmıştır. Ancak intifada hareketi ile, İsrail'e karşı İslami direniş farklı bir boyut almaya başlamıştır. Bugün, Filistin probleminin tarihinde ilk kez, Filistin toplumunda başlıca iki eğilim ortaya çıkmıştır, birbirine ideolojik ve siyasi olarak zıt olan laik milliyetçi ve İslami eğilimler. Hamas günümüzde, FKO'ye ve 1991 'de Madrid Konferansı ile başlayan Arab-İsrail Barış Sürecine başlıca meydan okuyan güçtür. Bu çerçevede, İslami köktendincdlerin barış sürecine bir engel oluşturduğu fikri de çalışmamızda değerlendirilmiştir. İslami aşırılığın kısa dönemde barış sürecini olumsuz yönde etkilediği, çünkü devam eden terörist saldırılarla İsrail'in tutumunu serdeştirmesine yol açtığı, ancak uzun dönemde bu devam eden saldırıların İsrail kamuoyunu tam tersi bir yönde; işgal edilen topraklardan çekilmek için daha istekli olma yönünde etkileyebileceği sonucuna varılmaktadır. Filistin'deki İslami harekeüerin diğer bir etkisi de; büyüyen İslami etkiyle milliyetçi söylemin dilini ve davranışlarını da değiştiren artan muhafazakarlık eğilimidir. Bu çalışmada Filistinli İslamcıların, FKÖ'nün devrimci sloganları bırakıp siyasi pragmatizme yöneldiği, ve barış sürecinde İsrail'in işgal ettiği topraklardan çekilme konusundaki isteksizliği ile artan hayal kırıklığının yaşandığı bir zamanda muhalefet yapmaktan büyük yararlar sağladıkları sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Hamas, Siyasal İslam, Filistin Sorunu, Filistinli Müslüman Kardeşler, İntifada, Barış Süreci, Dini (İslami) Milliyetçilik..iv- ABSTRACT ISLAMIC FUNDAMENTALISM IN THE WEST BANK AND GAZA: HAMAS AND ITS EFFECTS ON THE PEACE PROCESS BARDAK, Ümmülıan M.S., Department of International Relations Supervisor: Assoc. Prof. Dr. İhsan D. DA?I March 1999, 134 pages This study aims at examining the role of political Islam in the case of Hamas in the Arab-Israeli conflict. Having started with the general reasons for the rise of Islamic movements in Palestine, this thesis analyzes various internal and external dynamics in the emergence of Palestinian political Islam in a historical setting. Despite its verbal participation in opposing the Israeli occupation, the role of Islamic movements were relatively limited prior to the intifada, as compared with the PLO. With the outbreak of the intifada, however, Islamic resistance to Israel began to take on a different dimension. Today, there exists in the Palestinian society two major trends, the secular nationalist and the Islamic, which are ideologically and politically opposed. Hamas now represents a major challenge to the PLO, and the peace process which began in 1991 with the Madrid Conference. It is concluded that Islamic extremism affects the peace process negatively in the short run, as Israeli positions are being hardened by terrorist attacks, while in the long run, these continuing attacks will be likely to influence Israeli public opinion in the opposite direction, that is a greater willingness to withdraw from the occupied territories. Another effect of the Islamic movements in Palestine is an increasing trend toward conservatism which also changed the nationalist discourse with growing Islamic influence in wording and behaviors. It is the basic conclusion of this study that Palestinian Islamists have benefited immensely from being in opposition, at a time of the PLO's abandonment of revolutionary slogans and shift to political pragmatism and increasing disillusionment in the peace process with the lack of Israeli intention to withdraw from the occupied territories. Key Words: Hamas, Political Islam, Palestinian Question, Palestinian Muslim Brotherhood, Intifada, Peace Process, Religious (Islamic) Nationalism. m- 134