Navlun sözleşmesinde taşıyanın sorumluluğu

Deniz Ticareti Hukuku'nda en önemli hususlardan biri taşıyanınsorumluluğunun belirlenmesidir. Zira deniz yolu ile yük taşıma işini gerçekleştirenkişi taşıyandır. Uygulamada da deniz ticareti alanında uyuşmazlıkların çok büyük birbölümü taşıyanın sorumluluğunu doğurmaktadır. Dolayısıyla taşıyanınsorumluluğunu belirlemek ve sınırlarını çizmek uygulama açısından da hayati önemesahiptir.Türk Ticaret Kanunu'nun beşinci kitabını oluşturan Deniz Ticareti Hukukukısmında taşıyanın sorumluluğuna önem verilmiştir. Zira bu konu TaşıyanınSorumluluğu ve Hakları başlığı altında özel olarak düzenlenmiştir. Ancak taşıyanınsorumluluğu hakkında Türk Ticaret Kanunu'nda bulunan hükümler bunlardan ibaretdeğildir. Türk Ticaret Kanunu'nda bazı başka hükümlerin içerisinde de taşıyanınsorumluluğuna ait hususlara rastlamak da mümkündür.Taşıyanın sorumluluğunun belirlenmesi, deniz yolu ile taşıma işlerininuluslararası niteliğe sahip olmasından dolayı, birçok ülkeyi ilgilendirmektedir. Zatenbu sebepten dolayı taşıyanın sorumluluğu birçok konvansiyonda düzenlenmiştir. Bukonvansiyonların amacı ise bu konu hakkında yeknesak kurallar ortaya çıkarmaktır.Zira günümüze kadar taşıyanın sorumluluğu hakkında dört önemli konvansiyonoluşturulmuştur.İşte taşıyanın sorumluluğu ancak bu ulusal ve uluslararası düzenlemelerbirlikte değerlendirildiği zaman tam olarak anlaşılabilir. Bu düzenlemelerin hepsigenel olarak aynı çerçeve etrafında şekillenmektedirler. Ancak gelişen teknoloji veekonomik hayatın yeni ihtiyaçları çerçevesinde birbirlerinden ayrılmaktadırlar.Ayrıca bu düzenlemeler taşıyan ya da taşıtanın lehine veya denizci ya da denizciolmayan devletler lehine düzenlenmelerine göre de farklılıklar içermektedirler.Günümüzde taşıyanın sorumluluğu hakkında denilebilir ki ulusal kaynaklarneredeyse tamamen uluslararası konvansiyonlar nezdinde şekillenerekoluşturulmuştur.Taşıyanın sorumluluğu hakkında ortaya koyulan her uluslararasıkonvansiyona tüm devletler taraf değildir. Zira bazı konvansiyonlar birçok devlettarafından kabul edilirken bazılarını kabul eden devlet sayısı ise azdır. Ancak kabuledilip edilmemekten bağımsız olarak neredeyse her devletin mevzuatında bukonvansiyonların her birinden bazı hükümler bulunmaktadır. Ayrıca bu alanda ortayaçıkan konvansiyonların hepsi halen yürürlüktedir. Dolayısıyla taşıyanınsorumluluğunun bunlardan bağımsız olarak ele alınması mümkün değildir.Anahtar Kelimeler: Navlun sözleşmesi, taşıyanın sorumluluğu, Lahey Kuralları,Hamburg Kuralları, Rotterdam Kuralları. The most important issue in Maritime Trade Law is the determination of theliability of the carrier. Because the person carrying the goods by sea is the carrier. Inpractice, a large part of the disputes bear the liability of the carrier. Therefore, it isalso vital for the practice to determine the liability of the carrier and draw itsboundaries.In Maritime Trade Law, which is the fifth book of the Turkish CommercialCode, special importance has been given to the carrier's liability. This issue isspecially regulated under the title Carrier's Liability and Rights. However, theregulations of the carrier's liability on the Turkish Commercial Code are not limitedto these provisions. Its possible to find articles pertaining the liability of the carrier insome other provisions of the Turkish Commercial Code.The determination of the carrier's liability concerns many countries due to theinternational nature of the maritime transport. Because of this reason, the liability ofthe carrier is regulated in many conventions. The purpose of these conventions is toform uniform rules on this subject. Four important conventions have been establishedabout the liability of the carrier until today.The liability of the carrier is fully understandable only when these nationaland international regulations are evaluated together. All of these regulations aregenerally shaped around the same frame. However, they are separated from eachother under the new needs of developing technology and economic life. They alsohave differences on the reason they are regulated, according to the favor of thecarrier or the shipper, or to the favor of the maritime or non-maritime countries.Today it can be said about the liability of the carrier that the national regulations areshaped almost entirely at the form of the international conventions.Not all countries accept every international convention laid down about theliability of the carrier. Because some conventions are accepted by many countrieswhile the number of countries accepting some are not that much. However,regardless of whether or not they are accepted, almost every country's legislationcontains provisions from each of these conventions. In addition, all the conventionsregulated in this area are still in force. It is therefore not possible to take account ofthe liablity of the carrier independently.Key Words: Carriage of goods by sea, carrier's liability, Hauge Rules, HamburgRules, Rotterdam Rules. 163