Mavisel Yener'in öykü ve romanlarındaki çok kültürlülük öğelerinin incelenmesi

Bu çalışma; çocuk edebiyatı yazarlarından Mavisel Yener'in öykü ve romanlarının çok kültürlülük bağlamında incelenmesini içermektedir. Çalışma kapsamında yazarın farklı yayınevlerinden çıkan öykü ve roman türündeki 28 kitabı nitel araştırma yöntemlerine bağlı kalarak içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir.Çalışma kapsamında öncelikle çok kültürlülük, çok kültürlü eğitim, çocuk edebiyatı, çok kültürlü çocuk edebiyatı konu başlıklarında kuramsal çerçeve oluşturulmuştur. Ardından Mavisel Yener hakkında kısa bir öz geçmiş verilerek alan yazında çalışma konusuyla ilgili daha önce yapılan bilimsel araştırmalar ve yayınlar hakkında bilgi verilmiştir.Çalışmada Mavisel Yener'in öykü ve romanları çok kültürlülük bağlamında beş ayrı üst tema ışığında değerlendirilmiştir. Bu üst temalar; 'Etnik Unsurlar' (ırk/yabancı, dil, din, cinsiyet, ortak insanlık ülküsü alt temalarına ayrıldı.), 'Dezavantajlı Gruplar' (engelli olma, kadın olma, çocuk olma, yaşlı olma, düşük sosyal statülü olma, bireysel farklılıklar, fiziksel farklılıklar alt temalarına ayrıldı.), 'Kültürel Değerler' (yemek kültürü, tarihi ve kültürel değerler, baskın evrensel kültür alt temalarına ayrıldı.) 'Diğer Varlıklara Saygı'(doğa sevgisi ve hayvan sevgisi alt temalarına ayrıldı.) ve 'İletişim' (çocuk-yetişkin iletişimi alt temasında değerlendirildi.) olarak belirlenmiştir. Çalışmada incelenen kitaplar ikişer defa okunarak söz konusu temalara ait iletiler kodlanmıştır. Tespit edilen iletilerin güvenirlik ve geçerliliğinin sağlanması amacıyla Miles ve Huberman modelinde içsel tutarlılık olarak bilinen kodlayıcılar arası görüş birliği formülü uygulanarak iki farklı kodlayıcı ile araştırmacının kodları arasında benzerlik oranı hesaplanmış ve güvenirlilik oranı sağlanmıştır.Elde edilen bulgular ışığında Mavisel Yener'in öykü ve romanlarının çok kültürlülük öğelerini içerdiği, yazarın kitaplarında yer alan iletilerin çocuğun dünyasında farklılıklara yönelik olumlu düşünceler uyandıracak şekilde yapılandırdığı tespit edilmiştir. Üst temalar ışığında; yazarın etnik unsurlara yönelik kullanımlarında genel olarak farklı ırk, dil, din, cinsiyet öğelerine yönelik olumlu iletileri tespit edilmiştir. Bununla birlikte yazarın, toplumdaki dezavantajlı gruplara yönelik yaşanan sıkıntılara kitaplarında yer verdiği; tarihi ve kültürel değerlerin aşınması tehlikesi karşısında çocukları uyardığı, kitaplarında insan dışındaki diğer canlılara saygı duyacak kullanımlarda bulunduğu; ayrıca hem ailelere hem eğitimcilere çocuk ile iletişimde doğru ve yanlış uygulamaları gösterdiği görülmüştür. Ayrıca incelenen kitaplar yazarın resmi internet sitesindeki sınıflandırmaya sadık kalınarak hedef kitle olarak yaş gruplarına ayrılmış; çok kültürlülük öğelerine yönelik iletilerin 9-11 yaş grubuna yönelik daha az olduğu, 11-13 yaş grubu ve 13 yaş üzeri gruba yönelik kitaplarında ise daha fazla olduğu belirlenmiş ve böylece ileti sayısının kademeli olarak arttığı saptanmıştır. Sonuç olarak Türkçe eğitiminde farklılıklara saygı ve çok kültürlü ortamda birlikte yaşama arzusunu güçlendirme amacıyla ders kitabı metinlerinin ve çocuklara tavsiye edilebilecek kitapların seçiminde Mavisel Yener'in öykü ve romanlarının bu amaçlara yönelik uygun birer eğitim-öğretim materyali olabileceği bulgulanmıştır.Anahtar Kelimeler: Türkçe eğitimi, çocuk edebiyatı, çok kültürlülük, çok kültürlü eğitim, çok kültürlü çocuk edebiyatı. This study includes the analysis on stories and novels of Mavisel Yener, a children's literature author, on a multicultural basis. In the context of this study 28 stories and novels of the author's books which are published by various publishers have been analysed by using content analysis adhering to qualitative research methods.At first, a theoretical framework has been formed on the subject headings of multiculturalism, multicultural education, children's literature and multicultural children's literature on the scope of this study. Then, after giving a short biography about Mavisel Yener, information is stated about the previous scientific researches and publications on study context of field literature.In this study, the stories and the novels of Mavisel Yener are evaluated in five various upper themes on the basis of multiculturalism. These upper themes are defined as `Ethnical Elements` (later separated into subthemes of race/foreign language, religion, gender, common humanity ideals.), `Disadvantageous Groups` (later separated into subthemes of being disabled, woman, child, adult, with a low status, individual differences, physical differences.), `Cultural Values` (later separated into subthemes of cuisine culture, historical and cultural values, dominating universal culture.), `Respect to Other Creatures` (later separated into subthemes of love of nature and animal) and `Communication` (later evaluated within the communication between child-adult.)The books analyzed within this study have been read twice and then messages of the themes in question are coded. In order to ensure the reliability and validity of the detected messages, the similarity rate of the codes between two different encoders' and the researchers has been calculated and reliability rate has been ensured by applying the formula of common consensus of encoders known as intrinsic consistency in Miles and Huberman model.In the light of the findings acquired, it has been detected that the stories and novels of Mavisel Yener include multicultural elements, and the messages found in the author's books are structured in such a way that they can stimulate positive thoughts about the differences in the world of the child. In the light of top themes, it has been found that there are generally positive messages on different race, language, religion and gender in the author's usage of ethnic elements. It has also been detected in her books that the author mentions the difficulties that disadvantaged groups experience; that she warns children about the risk of erosion of historical and cultural values, uses statements that respect everything besides human; also it is seen that she points the right and wrong attitudes while communicating with a child both to the parents and educators. Moreover, it is detected that the books analyzed have been devoted to age groups as the target group by adhering to the author's official website; the number of the messages on multiculturalism are less for the age group of 9-11, are more in the books for the age group of 11-13 and over 13 and thus the number of the messages gradually increase.As a result, it has been detected that the texts in the stories and novels of Mavisel Yener's books can be suitable education-teaching materials for these purposes in the selection of the texts and books that can be recommended to the children to reinforce respect to differences in Turkish education and desire of living together in a multicultural environment.Key Words: Turkish education, children's literature, multiculturalism, multicultural education, multicultural children's literature. 166