Archaeometric investigations of stone deterioration in Kalecik (Ankara) Castle

Kalecik Kalesi önemli bir tarihi yapıdır. Ne var ki kalede yapı taşı olarak kullanılan dasit taşlar temelde atmosfer koşullarına bağlı olarak bozulmaktadır. Bu çalışmanın amacı kalenin yapı taşlarının bozulmasına yol açan mekanizmaları ortaya çıkarmaktır. Buna yönelik olarak petrografi, X-ışını difraktometrisi, fiziksel özellikleri tespit etmeye yönelik analizler (yoğunluk, gözeneklilik, su emme kapasitesi), ultrasonik hız ölçümleri ve birtakım mekanik testler gibi çeşitli arkeometrik yöntemlerden yararlanılmıştır.Bu çalışma Kalecik Kalesi'ni oluşturan taşların önemli ölçüde donma/erime, ıslanma/kuruma ve ısıl şok gibi fiziksel etkilerle bozulduğunu göstermektedir. Yine bu çalışmaya göre taş bozulmasında önemli rol oynayabilen kimyasal ve biyolojik etkiler Kalecik Kalesi'ndeki taş bozulmasında ihmal edilebilecek düzeydedir. Kalecik Castle is an important historical building. However, dacitic building stone used is deteriorating mainly because of atmospheric conditions. The purpose of this study is to understand the deterioration mechanisms affecting the dacitic stones used in the castle?s walls. To achieve this purpose various arhaeometrical methods such as petrography, X-ray diffraction analyses, analyses for determining physical properties (density, porosity, and water absorption capacities), ultrasonic velocity measurements and some mechanical tests are used.The results of this study show that the deterioration of Kalecik Castle results mostly from physical factors such as frost action, wetting and drying and thermal shock. According to the study, chemical and biological factors that may also be an important cause of deterioration are negligible in Kalecik Castle?s building stones. 74