The Importance of Geological and Geomorphological Settings of Obsidian in Eastern Anatolia

Doğu Anadolu, volkanik alanlar açısından Türkiye’nin En zengin bölgesidir. Bu açıdan bakıldığında volkanik bir cam olan obsidyenin ana kaynak alanlarındaki, göl ve akarsu taraçalarındaki ve aynı zamanda ova dolgularındaki eski kültür katlarındaki varlığı büyük önem arz etmektedir.Doğu Anadolu’nun Obsidyenlerinin, Batı Asya’da (Kafkasya, Mezopotamya ve hatta Zagros ve Arabistan’a kadar) arkeolojik eser olarak bulunması, Prehistorik dönemlerde yoğun bir şekilde kullanıldığını ve ihraç edildiğini göstermektedir. Bu geniş yayılım hakkında doğru bilgiye sahip olmak için obsidyenlerin jeolojik olarak kökenleri hakkında da çok kesin bilgiye sahip olmak oldukça önemlidir.Volkanik bir alanda obsidyen varlığı, volkanizmanın geçmişi ve aşınma süreçlerinin şiddeti ve tipi ile sıkı bağlantılıdır. Bu çalışmada Doğu Anadolu'nun volkanik alanlarında detaylı arazi çalışmaları yapılmış ve obsidyenlerin kaynak alanları belirlenmiştir. Obsidyen kaynak alanlarının stratigrafik koşulları ve jeomorfolojik özellikleri sistematik ve detaylı olarak incelenmiştir. Bu çalışmalar; volkanik ve jeomorfolojik süreçlerin kontrolü altında yayılım gösteren obsidyen hammaddesinin kalitesi, miktarı, erişebilirliği hakkında bilgiler elde edilmesini sağlamıştır. Doğu Anadolu’dan sunulacak farklı örneklerle, obsidyenin ana kaynak alanlarının bilinmesinde ve arkeolojik eser olarak kullanılmasında bu tür kapsamlı jeomorfolojik ve jeolojik alan çalışmalarının önemine dair bilgiler verilecektir. Eastern Anatolia, the richest region in terms of Turkey's volcanoes. From this point of view, it is of great importance for the main sources of obsidian which is a volcanic glass and also for the lake and river terraces in the region and also for the materials in the cultural floors in the plain fill.Obsidian of the Eastern Anatolia has been intensively exploited and exported, during Prehistoric times, all around the Western Asia (until Caucasus, Mesopotamia andeven Zagros and Arabia) where it is found as archaeological artefacts. In order to have a proper knowledge of this diffusion, it is of first importance to have a very precise knowledge of the geological outcrop.The presence of the obsidian in a volcanic massive depends on the history of volcanism as well as on the type and severity of the wear processes. In this study, detailed field studies were performed in the volcanic areas in Eastern Anatolia and obsidian resource areas were determined. The stratigraphic conditions and geomorphological features of obsidian resource areas have been studied systematically and in detail. This knowledge give information about : quality of the raw material; quantity ; and accessibility are controlled by volcanic and geomorphologic processes. Different examples from Eastern Anatolia that will be presented, are convincing evidences of the importance of such exhaustive geomorphologic and geologic field approach for the understanding and archaeological evaluation of the obsidian sourcing.&nbsp