The problem of creation of human actions -The example of epistle on the actions of human being and seven different sects

Makale
İnsan Fiillerinin yaratılması konusunu Ebu’l-Hasan el-Eş’arî, İmam Mâturidî, Ebû İshak İsferâyînî, Kadî Ebû Bekir Bâkıllânî, Cebriye, Mutezile ve Hukemâ’nın bakış açısıyla ele alan Risâle’nin tahkik ve tercümesinin verildiği çalışma, yazıldığı dönemin medrese kültür yapısını göstermesi bakımından orijinaldir. Elimizdeki Risâle’den hareketle, hicrî XIII. miladî XIX. yüzyılda, başta Erzincan olmak üzere Anadolu’da Mâtürîdîlik akidesinin medreselerde okutulduğu, Kelam ilminin derin konularından olan kulların fiillerinin yaratılışı meselesinin ele alındığı, incelendiği ve bu mezhebin fikirlerinin tasvip gördüğü sonucuna ulaşmak mümkündür. Risâlenin yazarı belli olmamakla birlikte Celaleddin Devvânî’den alıntılanmış ve Erzincanlı Süleyman Efendi tarafından aktarılmıştır. Çalışmamızda Risâle’de özet olarak verilen fikir ve tanımlamaların karşılaştırılmalı tahkiki yoluna gidilmemiş, aslına sadık kalarak takdim ve tercümesi yoluna gidilmiştir.
The research and the translation of the Epistle, which handles the subject of “The Creation of Human Actions” with the point of view of Abu’l-Hasan al-Esh’arī, Imām alMāturīdī, Abū Ishāk Isfarāyīnī, Kadī (Muslim Judge) Abū Bakir Bākillānī, Jabriyyah, Mu‘tazilah and Hukamā, is original because it reflects the cultural structure of madrasah at the time that it’s written. It is possible that eventually with the epistle that we have in the XIII. century hijri and XIX. AD at the beginning in the credo (akqîde) of al-Māturīdī was being taught and was dealing with the topic and problem of the creation of human actions in the schools (madrasas) of Erzincan and in all Anatolia and the ideas of this sect was accepted. While the author of the Epistle is not known, it is thought that it belongs to Jalāluddīn Dawwānī as origin and it is narrated by Suleiman Efendī of Erzincan in Turkey. In our work, it has not been applied to the comparative verification of thoughts and descriptions shared summarily in the Epistle; it has been preferred the presentment faithfully.
هذه الدراسة تتناول تحقيق وترجمة رسالةٍ على موضوع خلق أفعال الإنسان من وجهة نظر أبي الحسن الأشعري والإمام الماتوريدي وأبي إسحاق الإسفراييني والقاضي أبي بكر الباقلاني والجبرية والمعتزلة والحكماء. والرسالة تمثل قيمةً علميةً أصيلةً حيث تُظهر الهيكل والشكل الأصلي للثقافة المدرسية في الفترة التي كتبت ا تشير إلى تدريس ??? فيها. وانطلاقًا من الرسالة التي بين أيدينا، يمكننا أن نتوصل إلى بعض النتائج المهمة؛ منها أ ضول في القرن الثالث عشر الهجري ??? العقائد الماتوريدية في المدارس، بدءًا من أرزينجان إلى أن عمَّت كل أرجاء الأ الموافق للقرن التاسع عشر الميلادي وتشير الدراسة أيضا إلى تحقيق مسألة خَلْق أفعال العباد التي هي من أعمق مسائل علم الكلام، وإلى موافقة هذه الدراسة على أفكار المذهب الماتوريدي، وعلى الرغم من الجهل بكاتب الرسالة وعدم المعرفة به ??? أُخذت من جلال الدين الدوَّاني ونقلها سليمان أفندي الأرزينجاني. وقد ع رضت وتُرجمت الأفكار والحدود في دراستنا هذه بما يوافق الأصل