APPLICATION AND EVALUATION OF ECOLOGICAL FOOTPRINT AS AN ENVIRONMENTAL EDUCATION TOOL TOWARDS SUSTAINABLE LIFE

Bu çalışmanın amacı, fen ve teknoloji dersi öğretmen adaylarının sürdürülebilir yaşama yönelik farkındalık, tutum ve davranışlarını değiştirmede çevre eğitimi aracı olarak kullanılan ekolojik ayak izi uygulamalarının etkisini incelemektir. Bu çalışmada, tek grup öntest-sontest araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırma, 2006-2007 eğitim-öğretim yılında, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı'nda öğrenim gören üçüncü sınıf toplam 49 öğretmen adayına uygulanmıştır. Araştırmanın uygulanması sırasında öğretmen adaylarına sürdürülebilir yaşam ve ekolojik ayak izi konularında öğrencilerin aktif katılımını içeren, öğrenci merkezli öğretim etkinlikleri düzenlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Çevre Eğitimi Anketi ve Ekolojik Ayak İzi Hesaplama Anketi kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının ekolojik ayak izleri web-tabanlı ekolojik ayak izi hesaplama aracı kullanılarak hesaplanmıştır. Öğretmen adaylarının ekolojik ayak izlerini azaltma yolları konusundaki görüşleri alınmıştır. Görüşme sonucu ortaya çıkan veriler içerik analiziyle sistematik bir şekilde çözümlenmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin analizi için SPSS (Statictical Package for Social Sciences Program, Version 10.0) paket programı ve Microsoft Excel elektronik tablo programları kullanılmıştır. İstatistiksel veri analizinde, korelasyon yöntemi ve ilişkili örneklem t-Testi kullanılmıştır. Yapılan analizlerden elde edilen sonuçlar şunlardır: * Öğretmen adaylarının sürdürülebilir yaşama yönelik farkındalık, tutum ve davranış puanlarının çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izi uygulaması sonrasında artmış olduğu görülmektedir. Bu sonuç, sürdürülebilir yaşama yönelik öğretmen adaylarının farkındalık, tutum ve davranışlarının değiştirilmesinde çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izi uygulamasının etkili olduğunu göstermektedir. * Ekolojik ayak izi hesaplamaları sonucunda öğretmen adaylarının ekolojik ayak izine etkiyi en çok gıda tüketimi alanı yaparken en az ulaşım alanının katkıda bulunduğu görülmüştür. * Yapılan görüşmeler sonucunda, öğretmen adaylarının ekolojik ayak izlerini azaltma yolları konusunda yaşam tarzlarında değişimler gerektiren ve tüketim tercihlerini tekrar gözden geçirmelerini sağlayan önerilerde bulundukları tespit edilmiştir. Araştırma sonunda sürdürülebilir yaşama yönelik çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izi uygulamalarının daha uzun süreçte, geniş örneklemler ve farklı değişkenler üzerinde uygulanması konularında önerilerde bulunulmuştur. The aim of this study is to analyze the impact of ecological footprint applications used as a tool of environmental education on changing the awareness, attitudes and behaviors of science and technology education teacher candidates towards environment and sustainable life. Research model of single group pre-testpost-test was used in this study. The research was applied on 49 third grade pre-service teachers studying in Gazi University Faculty of Education Science Education Program in the 2006-2007 academic year. While applying the research, activities which are based on the issues of sustainable life and ecological footprint and include the active participation of students, and were student-centered, were applied for teacher candidates. In the research, Environmental Education Survey and Ecological Footprint Measurement Survey were used as data collection tools. The Ecological Footprint of pre-service teachers were calculated, using web-based Ecological Footprint Calculator. SPSS (Statistical Package for Social Sciences Program, Version 10.0) package program and Microsoft Excel electronic table programs were used to analyze the data collected from the research. In the analyzing of statistical data, correlation method and paired samples t-Test were used. vi Following results are obtained from analyzes: * It was seen that awareness, attitude and behavior points of the teacher candidates rose on the phase of post-test. That result shows that applying ecological footprint is an environmental education tool effective in changing the awareness, attitudes and behaviors of the teacher candidates towards environment and sustainable life. * It was observed that teacher candidates made biggest contribution to the Ecological Footprinting while consuming food and smallest contribution in transportation. * As a result of interviews, it was determined that the teacher candidates were making suggestions leading them to the revision of their consumption choices and requiring them to make changes in their lifestyles. At the end of the research, some suggestions were made concerning the application of ecological footprint education in larger groups and different variables to raising the awareness of the society in the subjects of environment and sustainable life.