Nonalkolik yağlı karaciğer hastalığında histolojik progresyon ile klinik ve laboratuvar parametrelerin ilişkisİ

Giriş ve Amaç: Nonalkolik steatohepatit nonalkolik yağlı karaciğer hastalı-ğının ilerleyici bir formudur. Nonalkolik steatohepatit, zamanla siroz ve he-patosellüler karsinomaya sebep olabilir. Bu çalışmada nonalkolik yağlı karaci-ğer hastalığı tanılı olgularda zamanla karaciğer histolojisindeki değişikliklerin araştırılması ve histolojik progresyonla ilişkli klinik ve laboratuvar değişkenle-rin saptanması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada 1994-2009 yılları arasında hepatoloji veri tabanına kayıtlı toplam 783 nonalkolik yağlı karaciğer hastalıklı olgu retrospektif olarak tarandı. En az 2 yıl arayla yapı-lan 2 karaciğer biyopsisi olan 29 hasta çalışmaya alındı. Vücut kitle indeksi, glukoz intoleransı veya diyabetes mellitus varlığı, karaciğer fonksiyon testi dahil biyokimyasal parametreler kaydedildi. Nonalkolik yağlı karaciğer hasta-lığı aktivite skoru steatoz, lobüler inflamasyon ve hepatosellüler balonlaşma skorlarının toplamı ile hesaplandı. Fibroz skorları ayrı rapor edildi. Bulgular:Ortalama yaş 45.2±11 yıl, olguların 17’si (%58.6) erkekti. Başvuruda ortala-ma vücut kitle indeksi 29.5±4 kg/m2, 15’i (%51.7) fazla kilolu, 12’si (%41.4) obezdi. Toplam 11’inde (%37.9) diyabetes mellitus, 6’sında (%20.7) glukoz intoleransı vardı. Aspartat aminotransferaz düzeyi ortalama 51±36 IU/ml, alanin aminotransferaz düzeyi ortalama 79±50 IU/ml, albümin ortalama 4.5±0.4 gr/dL, trigliserit ortalama 197±106 mg/dL saptandı. Hastaların 14’ünde (%48.3) “nonalkolik steatohepatit” ve 6’sında (%20.6) basit stea-toz vardı. Egzersiz ve diyet önerisiyle kontrol biyopsi için medyan takip aralığı 4.8 yıl (2-9 yıl) saptandı. Kontrol biyopsi anında vücut kitle indeksi ortalama 29.6±4 kg/m2, aspartat aminotransferaz ortalama 38.8±14 IU/ml, alanin aminotransferaz ortalama 59.2±32 IU/ml, 13’ünde (%44.8) diyabetes mel-litus ve 7’sinde (%24.1) glukoz intoleransı saptandı. İkinci karaciğer biyop-silerinde nonalkolik yağlı karaciğer hastalığı aktivite skoru; 9 (%31) hastada ilerlemiş, 17’sinde (%58.6) gerilemiş, 3’ünde (%10.3) aynı bulundu. Fibrozis skorunda ise 6 (%20.1) hastada ilerleme, 3 (%10.3) hastada ise iyileşme gö-rüldü. Nonalkolik yağlı karaciğer hastalığı aktivite skoru ilerlemesiyle başlan-gıç yaşı arasında negatif, başlangıç vücut kitle indeksi ile pozitif korelasyon saptandı, sırasıyla (r=-0.370, p=0.047 ve r=0.485, p=0.007). Fibrozis skoru ilerlemesiyle, başlangıç yaşı arasında negatif, başlangıç vücut kitle indeksi ile pozitif ve kontrol biyopsileri anındaki aspartat aminotransferaz düzeyiyle pozitif korelasyon saptandı, sırasıyla (r=-0.503 p=0.005; r=0.382 p=0.04 ve r=0.546 p=0.007). Sonuç: Basit yağlanma yaşla ve yüksek vücut kitle indeksi ile ilişkili olarak nonalkolik steatohepatite progrese olabilir. Genç yaştakiler, yüksek vücut kitle indeksi ve aspartat aminotransferaz düzeyinde yükseklik olanlar fibrozis progresyonu açısından daha riskli bulunmuştur.