Nitel bir çalışma

Bu çalışmanın amacı; servikal kanserin erken tanısı için Pap smear testini düzenli yaptırmalarını etkileyen faktörlerin neler olduğunu, bu süreçte kadınların neler yaşadığını, hangi duyguları hissettiğini, hangi deneyimlerini yaşadıklarını ortaya çıkarmaktır. Araştırmada; fenomenolojik yaklaşım deseni kullanılarak Mart- Nisan 2011 tarihinde yapılmıştır. İzmir Bornova ilçesindeki 17 Nolu Aile Sağlığı Merkezine kayıtlı 17 kadın araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Amaçlı örneklem yönteminden ölçüt örneklem yöntemi kullanılmıştır. Evli veya cinsel yönden aktif, 35 yaş üstü, en az bir kez Pap smear testi yaptırmış olan kadınlar çalışmaya alınmıştır. Veri toplama aracı 2 bölümden oluşmuş, birinci bölümde kadınların sosyodemografik ve servikal kanser risk faktörlerini belirlemeye yönelik 17 sorunun yer aldığı bilgi formu, ikinci bölümde alanyazın ve Pap smear testi yaptırma süreci göz önüne alınarak hazırlanan alternatif ve sondaları olan 15 sorunun yer aldığı yarı yapılandırılmış görüşme formu yer almıştır. Kadınlarla, görüşme formu ile derinlemesine görüşme kendi evlerinde yapılmıştır. Görüşmeler ses kayıt cihazına kaydedilmiştir. Elde edilen veriler 30 günlük süre içinde yaklaşık günde 4 saatlik çalışma ile yazılı dokümana çevrilmiştir. Dokümanlar NVİVO 8 istatistik programına yüklenerek içerik analizi yapılmıştır. Araştırmaya katılan kadınların yaşları 36 ile 49 arasında değişmekte, tamamı evli ve resmi nikahlı, 13’ü ilkokul mezunu, 14’ü ev hanımı, tamamının sosyal güvencesi vardır. Kadınlar, eşin birden fazla cinsel partnerinin olmasını, genital hijyen yetersizliğini, uzun süre RİA kullanmayı, genetik yatkınlığı, sigara içmeyi, hormonlu gıdalarla beslenmeyi, kanser hastalığının yaygınlığını, yaşın ilerlemesini servikal kanser risk faktörü olarak tanımlamışlar, bazı risk faktörlerine hiç değinmemişlerdir. Kadınların çoğunluğunun Pap smear testi yaptırmaya karar vermesinde sağlık çalışanın önerisini önemsedikleri, öneri doğrultusunda düşünmeden testi yaptırdıklarını bildirmişlerdir. Pap smear testini kanser hastalığının erken tanısından dolayı yaptırdıklarını belirtmişlerdir. Kadınların çoğunluğu Pap smear testini bir kez, sadece 2 kadın düzenli yaptırmaktadır. Pap smear testini sürüntü gibi bir şey olarak tanımlamışlar, testin ne sıklıkta yapılması gerektiğini ve testi yaptırmaya giderken uyulması gereken kuralları tam olarak bilmedikleri bulunmuştur. Bazı kadınların çekingen kişiliği testi yaptırırken zorluk yaşamalarına neden olurken, sağlık çalışanının iyi davranışı kadınların rahatlamasında etkili olmuştur. Kadınların rahatlamasında etkili olan diğer faktörlerde Pap smear testi hakkında bilgi verilmesi, sağlık çalışanının rahat olması, mahremiyete dikkat edilmesi, doktorun cinsiyeti, malzemenin hijyenik olması ve işlemin hızlı olmasıdır. Kadınlar jinekolojik muayene ve Pap smear testi yaptırırken korku, utanma ve çekinme, sıkılma, sevinme gibi duygular yaşarken, Pap smear testi sonucunu beklerken korku, heyecan ve endişe yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Sonuç olarak, kadınlar jinekolojik muayeneyi diğer muayenelerden farklı gördükleri için Pap smear testinin her aşamasında farklı duygular hissetmektedirler. Sağlık çalışanları, kadınlara Pap smear testi hakkında iyi bir danışmanlık yaptığında ve Pap smear testi yaparken kadınlarla olumlu iletişim içinde olduklarında Pap smear testi yaptırma oranları artacaktır.