Wardship association in ottoman: Konya sample

Yetim, öksüz, hasta, yaşlı, mecnun ve müsrif gibi ehliyetsiz kişiler,hayatlarını idame ettirebilmeleri, haklarından faydalanabilmeleri ve zorduruma düşmemeleri için hukukî ve malî temsile ihtiyaç duymaktadır.İslâm hukukunda himaye edilmesi zorunlu kılınan ve hakları üzerindeehliyet sahibi olmayan bu kişilere genel olarak hacir denilmektedir.Kişiler, yaş ve sağlık durumları ile mali yetkinliklerine göre iki farklışekilde hacir altına alınmaktadır. Buna rağmen hukukî ve malî temsilaçısından eşit kabul edilen hacirlerin, yaş ve sağlık durumlarına göreşahsî bakım ve gözetime ihtiyaç duydukları aşikârdır. Çalışmamızınhazırlanmasında, Osmanlı döneminde vesâyet altındaki hacirler ile ilgiliKonyaŞer’iyyeSicilleri’neyansıyançeşitlitutanaklardanfaydalanılmıştır. Öncelikle, 1640-1740 yılları arasına tarihlenensicillerdeki örneklerden yetimler, öksüzler ve gözetime muhtaç olan diğerhacirlerin bakımı, muhafazası ve ihtiyaçlarının karşılanması hususundanasıl bir yöntem izlendiği sorgulanmıştır. Ayrıca Osmanlı’da vasîlikkurumunun incelenmesi amacıyla; “Osmanlı vesâyet uygulaması, İslâmhukukundaki uygulamadan farklı mıdır? Bu dönemde hacirlerinkorunması aileye mi, devlete mi aittir? Haciri koruyacak olan kişi veyakurumun hangi özelliklere sahip olması gerekir? Muhafaza ile görevlikişilerin yükümlülükleri nelerdir? Hangi şartlarda kişi, korunma altınaalınır? Hacirin, bakım ve gözetimi süresince masrafları nasıl karşılanır?”gibi sorulara cevap aranacaktır. Bu soruların cevaplanması amacıylafıkıh kitapları, fetvâ kitapları, ayet ve hadislerden istifade edilerek şer’iyyesicillerinde yer alan örneklerle uygulamanın ne olduğu, teorideki vepratikteki durumunun nasıl olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır.
Noncompetent people such as orphan, motherless, mad,extravagantneed legal and financial representation to live on, benefit fromtheir rights and not to get into a jam. These people, who shouldobligatorily be protected, and who are noncompotent fort heir rights aregenerally referred to as those with juridical disability. Persons areinterdicted two different forms according to their age and health statusand financial competence. Nevertheless, it is obvious that the juradicaldisability, which are considered equal in terms of legal and financialrepresentation, need personal care and supervision according to their ageand health status. During the preparation of our study, various officialreports, reflecting on the Konya’s court records regarding people withjuridical disability who were undercustody in Ottoman period, were used.Firstly, which method was followed regarding the care, maintenance andmeeting needs of orphans, motherless people and other people withjuridical disability who need supervision were questioned throughsamples from the records dating from 1640 to 1740. Moreover, theanswer of question ssuch as “Is the application of wardship different fromthe practice in Islamic law? Is the protection of people with juridicaldisability under the responsibility of the state or family at this period?Which characteristics should the person or institution have that will protectperson with juridical disability? What are the obligations of persons incharge of protection? Under which conditions is the person with juridicaldisability put under protection? How the expenses of person with juridicaldisability are covered during the period of care and supervision?” weresought with the aim of the investigation of wardship association inOttoman. Benefiting from islamic law books, fetwa books, verses andhadiths, and also through the samples included in court records, thesituation in theory and practice was attempted to be determined in orderto answer above mentioned questions.