Foundation Universities as a New Entrepreneurship Model

2000’li yıllar ile Türkiye’de vakıf üniversitelerinin sayısı hızla artmaya başlamıştır. Bu yıllar hem dünyada hem de Türkiye’de üniversitelerin, girişimcilik misyonu altında yaptıkları faaliyetlerin piyasa ekonomisi öncelikli olmasının dönüşümünün başladığı yıllardır. Bu çalışmanın amacı, özellikle 1990 sonrası dünyada ve Türkiye’de yükseköğrenim sistemlerinde yaşanan yapısal dönüşümü ele alarak; vakıf üniversiteleri üzerinden girişimci üniversite kavramını, YÖK tarafından yayınlanan Vakıf Yükseköğretim Kurumları 2020 raporu, YÖK tarafından yayınlanan Üniversite İzleme ve Değerlendirme Genel Raporu 2020, TÜBİTAK verileri, The World University Rankings 2021 ve QS World University Ranking 2021 ışığında tartışmaktır. Çalışmada öncelikle, dünyada üniversitelerin gelişimi tartışılacak ve modern üniversitelerin doğuşundan günümüze kadar ki üniversitelerin amaçlarının, yapılarının ve faaliyetlerinin dönüşümü ele alınacaktır. Daha sonra, aynı tartışma modern üniversitelerin kuruluşunun Avrupa’ya göre nispeten daha geç bir tarihte gerçekleştiği Türkiye üzerinden yürütülecektir. Sonrasında ise, yükseköğrenimdeki yapısal dönüşüm ele alınacak ve bu yapısal dönüşümün bir uzantısı olarak vakıf üniversitelerinin kurulması ve sayılarının artışı irdelenecektir. Son olarak ise, günümüzde faaliyet gösteren vakıf üniversiteleri, söz konusu raporlarda yer alan verilerinden yararlanılarak girişimci üniversite kapsamında değerlendirilecek ve çeşitli öneriler sunulacaktır.
The number of foundation universities in Turkey with the 2000s began to increase rapidly. These years are the years where entrepreneurship of their activities under the priority mission of being the start of the transformation of the market economy, in the universities in Turkey and in the world. The purpose of this study is to discuss the concept of entrepreneurial university through foundation universities in the light of the Higher Education Council 2020 report published by YOK, University University Rankings 2021 and QS World University Ranking 2021 in particular by addressing the structural transformation that took place after 1990 in the higher education system in Turkey and in the world. In this study, first of all, the development of universities in the world will be discussed and the transformation of the aims, structures and activities of the universities since the birth of modern universities will be addressed. Later, the same discussion will be carried out in Turkey where relatively a later date by the establishment of modern European universities. Afterwards, the structural transformation in higher education will be discussed and the foundation and increase in the number of foundation universities will be examined as an extension of this structural transformation. Terminally, the foundation universities operating today will be evaluated within the scope of entrepreneurial unive