DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU TANISI ALMIŞ ÇOCUK VE ERGENLERDE İÇSELLEŞTİRİLMİŞ DAMGALANMANIN BENLİK SAYGISI, UMUT VE DEPRESYON İLE İLİŞKİSİ

Stigmatization is defined as, the person's loss of dignity, to be seen as defective and the general deterioration and exclusion. The internalization of this social stigma is defined as internalized stigmatization. The aim of this study was to evaluate the relationships between internalized stigmatization and variables such as self-esteem, hope, depression and treatment compliance in children and adolescents diagnosed with ADHD. This research consists of two studies. In the first study, Internalized Stigma Scale for Children and Adolescents was developed. In the second study, Internalized Stigma Scale for Children and Adolescents, Demographic Information Form, Coopersmith Self-Esteem Scale, Children's Hope Scale and Children's Depression Scale were used to understand the relationship between these variables. This study is one of the first studies examining internalized stigmatization in children with ADHD. Within the scope of the first phase of this study, Internalized Stigma Scale for Children and Adolescents has been developed and brought into literature. Internalized Stigma Scale for Children and Adolescents’ reliability and validity coefficients have been examined and was concluded to be suitable for use on Turkish children and adolescents. In the second phase of this thesis, the relationship between self-esteem, hope and depression was investigated by using the Internalized Stigma Scale for Children and Adolescents. As a result of this study, internalized stigmatization of children and adolescents diagnosed with ADHD was found to be negatively and significantly related to self-esteem and hope. In addition, self-esteem of children and adolescents diagnosed with ADHD was found to be positively and significantly correlated with hope. Finally, it was found that hope levels of children and adolescents diagnosed with ADHD were negatively correlated with depression. Damgalama, alanyazında kişinin saygınlığını yitirmesi, diğer kişiler tarafından eksik ve kusurlu olarak görülmesi, genel anlamda kötülenmesi ve dışlanması olarak tanımlamıştır. Toplum tarafından damgalamaya maruz kalan kişinin bu damgalamayı içselleştirilmesi, içselleştirilmiş damgalanma olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmada DEHB tanısı almış çocuk ve ergenlerde içselleştirilmiş damgalanma ile benlik saygısı, umut ve depresyon gibi değişkenler arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada Çocuklar ve Ergenler İçin İçselleştirilmiş Damgalanma Ölçeği geliştirilmiştir. İkinci aşamada, geliştirilen Çocuklar ve Ergenler İçin İçselleştirilmiş Damgalanma Ölçeği, Demografik Bilgi Formu, Coopersmith Benlik Saygısı Ölçeği, Çocuklarda Umut Ölçeği ve Çocuklar İçin Depresyon Ölçeği değişkenler arasındaki ilişkiyi incelemek için kullanılmıştır. Bu çalışma Türk örneklemde DEHB tanısı almış çocuklarda içselleştirilmiş damgalanmayı inceleyen ilk çalışmalardandır. Tez çalışmasının birinci aşaması kapsamında Çocuklar ve Ergenler İçin İçselleştirilmiş Damgalanma Ölçeği geliştirilmiş ve alanyazına kazandırılmıştır. Çocuklar ve Ergenler İçin İçselleştirilmiş Damgalanma Ölçeği’nin güvenirlik ve geçerlik katsayısı incelenmiş ve Türkiye’de çocuk ve ergenler üzerinde kullanıma uygun olduğu kanaatine varılmıştır. Tez çalışmasının ikinci aşamasında, geliştirilen Çocuklar ve Ergenler İçin İçselleştirilmiş Damgalanma Ölçeği kullanılarak benlik saygısı, umut ve depresyon ile ilişkisi incelenmiştir. Yapılan bu araştırma sonucunda DEHB tanısı almış çocuk ve ergenlerde içselleştirilmiş damgalanmanın benlik saygısı ve umut ile negatif yönde ve anlamlı düzeyde ilişkili olduğu görülmüştür. Buna ek olarak DEHB tanısı almış çocuk ve ergenlerde benlik saygısının umut ile pozitif yönde ve anlamlı düzeyde ilişkili olduğu görülmüştür. Son olarak DEHB tanısı almış çocuk ve ergenlerde umudun depresyon ile negatif yönde ve anlamlı düzeyde ilişkili olduğu bulguları elde edilmiştir.