Suriyeli mülteci ergenlerde psikolojik sağlamlığın gelişmesinde mizahın rolü

YÖK Tez No: 652621 Mülteci ruh sağlığı uzun zamandır problem-odaklı yaklaşımla psikopatoloji semptomlarının varlığı ya da yokluğu üzerinden değerlendirilmektedir. Oysa ki, psikolojik sağlamlık çerçevesi, risk altındaki bireylerin ruh sağlığı konusunda güçlü-yönlere odaklanarak bir paradigma değişikliği önermektedir. Bu sebeple, bu araştırmanın temel amacı Suriyeli mülteci ergenlerin ruh sağlığını anlamak için psikopatoloji ve psikolojik sağlamlığı bir arada incelemek ve mizahın bu ilişkideki rolünü bulmaktır. Alanda yapılmış çalışmalara binaen, bu araştırmada da mizahın olumlu ve olumsuz yönlerini bir arada ele alan mizah tarzları modeli tercih edilmiş ve bu modelin psikolojik sağlamlık ve psikopatoloji problemleri üzerindeki uzantıları incelenmiştir. Mizah tarzları modeli, mizahı olumluluk/olumsuzluk ve kendine/diğerlerine yönelik olma üzerinden sınıflandırmaktadır. Bu çalışma kapsamında İstanbul'daki devlet okulları ve geçici eğitim merkezlerinde öğrenim gören 506 Suriyeli mülteci ergene mizah, psikolojik sağlamlık ve psikopatoloji semptomlarını ölçen bir set uygulanmıştır. Revize Edilmiş Çocuk Olayların Etkisi Ölçeği (CRIES-8), Depresyon-Anksiyete-Stres Skalası (DASS-21), Mizah Tarzları Ölçeği (MTÖ) ve Revize Edilmiş Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (ÇGPSÖ-R) bu araştırmada kullanılan öz bildirime dayalı ölçeklerdir. Travma ile ilişkili psikopatolojilerin belirleyicilerini bulmak için tanımlayıcı istatistik, tek yönlü çok değişkenli varyans analizi, Pearson korelasyon analizi, kısmi korelasyon ve hiyerarşik çok değişkenli regresyon analizi sonuçlarından faydalanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre yaşın psikopatoloji semptomlarını belirleme üzerinde anlamlı bir etkisi vardır, fakat cinsiyete göre bir fark gözlemlenmemiştir. Aynı zamanda düşük olumsuz mizahın ve yüksek psikolojik sağlamlığın düşük psikopatoloji semptomlarını tahmin ettiği gözlemlenmiştir. Bu araştırma mülteci ruh sağlığını anlamak için psikolojik sağlamlık çerçevesinin özgün bir bakış açısı sunduğunu öneren çalışmaları desteklemektedir. Buna ek olarak, çok boyutlu bir yapısı olan mizahın da hem psikolojik sağlamlık hem de psikopatoloji ile etkileşimde olduğu önerisi desteklenmiştir. Özellikle mizah tarzları ölçeğinde kültüre bağlı farklılıkları olduğu gözlemlendiğinden, bu alanda kültür odaklı çalışılması önerilmektedir. Research on refugee mental health have long been assessed by absence or presence of psychopathology symptoms, with a deficit-based approach. However, the resilience framework offers a paradigm shift towards a strengths-based approach for understanding at-risk individuals' mental health. Therefore, the main objective of this study is to explore Syrian refugee adolescents' mental health by incorporating psychopathology and resilience and determine the role of humor in this relationship. Building on the previous work, this paper highlights the importance of humor style perspective which accounts for both positive and negative functions of humor and considers its implications on resilience and psychopathology problems of intrusion, aversion, depression, anxiety and stress. Humor style model claims that humor needs to be examined based on positivity/negativity and being towards the self/others. To measure humor, resilience and psychopathology; 506 Syrian refugee adolescents were administered a questionnaire set in public schools and temporary education centers in Istanbul. The Children's Revised Impact of Event Scale (CRIES-8), Depression, Anxiety and Stress Scale (DASS-21), Humor Style Questionnaire (HSQ) and Child and Youth Resilience Measure Revised (CYRM-R) were the self-report instruments utilized in the study. Descriptive statistics, multivariate analysis of variance, Pearson's correlation, partial correlation and hierarchical multiple regression were used to reveal the predictors of trauma-related psychopathology problems. The findings of the study revealed a significant change in the psychopathology symptoms due to age but not sex. Moreover, lower negative humor and higher resilience predicted lower psychopathology symptoms. The present study adds to the growing body of research which argues that resilience framework offers a unique way of assessing refugee mental health. Moreover humor as a multidimensional construct interacted with resilience and psychopathology in the current study. Culture-specific differences have been observed specifically in HSQ which requires further inspection.