Historical sociology and game theory : social actors' decision modelling and its limitations

The article aims to analyse the opportunities for and limitations in using game theory in historical sociology. Selected examples of such possible applications are used :aniterated game of chicken in the case of the July Crisisof1914, which led to the outbreak of World War I,and the dilemma of the prisoner, with an asymmetric arrangement between players, for understanding the relations between peasantand feudal lord in the serf economy system. Both examples serve to show theusefulness of game-theory models as tools enabling an understanding of pastreality as a consequence of human decisions and not merely the realisation oftheir intentions. At the same time, the author emphasises that modelling thepast in itself is only one of the stages of understanding history, and one that justlike the others (collecting data and creating narratives) is an interpretative actiondependant on the knowledge and competence of the researcher. Artykuł stawia sobie za cel analizę możliwości i ograniczeń wykorzystywania w socjologii historycznej teorii gier. Posługuję się wybranymi przykładami takich możliwych zastosowań: iterowanej gry w cykora w przypadku kryzysu lipcowego z 1914 r., który doprowadził do wybuchu I wojny światowej oraz dylematu więźnia o asymetrycznym układzie między graczami dla zrozumienia relacji między chłopem a panem feudalnym w systemie gospodarki pańszczyźnianej. Oba przykłady służą temu, by pokazać przydatność modeli teoriogrowych jako narzędzi pozwalających zrozumieć rzeczywistość przeszłą jako wypadkową ludzkich decyzji, a nie wyłącznie realizację ich intencji. Podkreślam jednocześnie, że samo modelowanie przeszłości to tylko jeden z etapów rozumienia historii, który tak samo jako pozostałe (zbieranie danych, tworzenie narracji) jest działaniem interpretacyjnym zależnym od wiedzy i kompetencji badaczki lub badacza.