Eyyûbîler dönemi fıkıh çalışmaları

Eyyûbî Devleti Mısır, Şam, Mezopotamya, Hicaz, Yemen ve Kuzey Afrika’da VI-VII. (XII-XIII) yüzyıllar arasında hüküm sürmüş bir devlettir. Tarih sahnesine çıktığı günden yıkılışına kadar; İslâm birliğini sağlamaya yönelik çabası ve Haçlılar’a karşı verdiği başarılı mücadelesi ile dikkat çekmiştir. Siyasî alandaki başarıları ilim ve kültür alanında da kendisini göstermiştir. Eyyûbî Devleti, fıkha ve fukahâya yaptıkları hizmetlerle fıkhın gelişmesine ve istikrar kazanmasına önemli katkılarda bulunmuştur. Bu çalışma, yaklaşık bir asır süren Eyyûbî hükümranlığı dönemindeki Mısır ve Şam coğrafyasında yaşayan fakihleri, onların fıkıh ilmine dair yazdıkları eserleri, fıkıh ilminin eğitim ve öğretiminin yapıldığı müesseseleri, bu müesseselerde okutulan ilimleri, bu dönemde yapılan ve fıkıh ilmini doğrudan ilgilendiren seyahatleri ve fakihlerin üstlendiği görevleri konu edinmiştir. Konuyla ilgili olduğu çerçevede dönemin fıkhî mezheplerinin genel durumu işlenmiş, mezheplerin birbirleriyle olan ilmî ve ictimâî münasebetleri, aralarındaki ilmî rekabet ve bu rekabetin topluma yansımaları da ele alınmıştır. Ayrıca bu dönemde görüşleri tartışılan fakihler ve fıkhî meselelerden öne çıkan bazı örnekler ele alınarak dönemin fıkıh anlayışına ve hareketliliğine dair bir çerçeve çizilmeye çalışılmıştır. Dönemin fıkıh literatürünün özellikleri klasik ve modern çalışmalar ışığında incelenerek fıkıh ilminin gelişimi üzerinde nasıl bir etki icra ettikleri aydınlatılmıştır. Ayyubid state is a state that ruled in Egypt, Damascus, Mesopotamia, Hejaz, Yemen and North Africa between VI-VII (XII-XIII) centuries. From the day it appeared on the stage of history until its collapse; the state drew attention with its efforts to ensure Islamic unity and its successful struggle against the Crusaders. Its achievements in the political field have also shown themselves in the field of science and culture. The Ayyubid state has made significant contributions to the development and stabilization of fiqh with their services to fiqh and fukahâ. This study covers the scholars (alfakis) living in Egypt and Damascus during the Ayyubid reign that lasted about one century, their works on the science of fiqh, the institutions where the science of fiqh was taught, the sciences taught in these institutions, the travels that were directly related to the science of fiqh during this period, and the duties undertaken by the scholars. Within the framework of its relevance, the general situation of the fiqh sects of the period was discussed, the scientific and social relations of the sects with each other, the scientific rivalry between them and the reflection of this rivalry on the society were also discussed. In addition, some outstanding examples of alfakis and fiqh issues, whose views were discussed in this period, were discussed and a framework was tried to be drawn on the understanding and dynamism of the period. The characteristics of the fiqh literature of the period were examined in the light of classical and modern studies, and the effects they had on the development of the science of fiqh were illuminated. Dicle Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü (DÜBAP) tarafından desteklenmiştir.