Endülüs-Mağrip Müslüman seyyahlarının seyahat tecrübeleri : sâikler, mâli kaynaklar, zorluklar (h. 7-8/m. 13-14. Asırlar)

Dünya tarihinde çok önemli olan seyahat ve seyahatnâmelerin, İslâm kültür ve tarihi açısından da değeri yadsınamaz. Yazıldıkları dönemin sosyo-kültürel, dinî, siyasî ve mâli durumları hakkında başka kaynaklarda bulmanın çok güç olduğu bilgiler sunan seyahatnâmeler, bugüne kadar farklı şekillerde ele alınmıştır. Bu çalışmalar genellikle tek bir seyyahı ya da seyahatnâmeyi konu edinmiş, eserlere bütüncül olarak yaklaşılmamıştır.Bu çalışmada 13-14. asırlarda (H. 7-8) Endülüs ve Mağrip seyyahlarının seyahat tecrübeleri; onları seyahate iten sâikler, seyahatin mâli kaynakları ve seyyahların karşılaştıkları zorluklar bağlamında ele alınmıştır. Çalışmaya bir temel oluşturması açısından önce İslâm geleneğinde seyahat ve seyahat edebiyatı ile araştırmaya konu olan seyyahların yaşamı ve eserleri incelenmiştir. Ardından seyahatnâmelerden edinilen bilgiler ışığında ortaya çıkarılan sâikler; hac, ilim, resmî görev ve seyahat etme başlıkları altında ele alınmıştır. Seyyahın mâli kaynakları; seyyahın kendisi ya da ailesi, halkın farklı kesimlerinden şahıslar, vakıflar ve yöneticiler açısından değerlendirilmiştir. Son olarak seyyahın seyahati esnasında karşılaştığı zorluklar açısından; yol güvenliği, konaklama, su ve erzak sıkıntısı, hastalıklar, hırsızlık vakaları, haraç ve vergiler, para ve yabancı diller çalışmaya konu edilmiştir.İÇİNDEKİLERÖZiiiABSTRACTvÖNSÖZviKISALTMALARviiiGİRİŞ1A.ARAŞTIRMANIN KONUSU VE AMACI1B.ARAŞTIRMANIN KAPSAMI VE YÖNTEMİ1C.KONU İLE İLGİLİ LİTERATÜRÜN TANITIMI3D.İSLÂM’DA SEYAHAT VE SEYAHAT EDEBİYATI51. İslâm Geleneğinde Seyahat52. İslâm Seyahat Edebiyatı14BİRİNCİ BÖLÜM7-8/13-14. ASIR ENDÜLÜS-MAĞRİP SEYYAHLARI VE ESERLERİA.İBN CÜBEYR VE ESERİ18B.EBÛ MUHAMMED ABDERİ VE ESERİ20C.ABDULLAH B. MUHAMMED ET-TİCÂNÎ VE ESERİ24D.İBN BATTÛTA VE ESERİ26E.İBNÜ’L-HÂC EN-NÜMEYRÎ VE ESERİ31F.HÂLİD B. İSÂ EL-BELEVÎ VE ESERİ34İKİNCİ BÖLÜMSEYYAHLARIN SEYAHAT SÂİKLERİA.HAC38B.İLİM44C.RESMÎ GÖREV49D.SEYAHAT ETME52ÜÇÜNCÜ BÖLÜMSEYYAHLARIN MÂLİ KAYNAKLARIA.SEYYAHIN KENDİSİ YA DA AİLESİ56B.HALKIN FARKLI KESİMLERİNDEN ŞAHISLAR61C.VAKIFLAR67D.YÖNETİCİLER72DÖRDÜNCÜ BÖLÜMSEYYAHLARIN KARŞILAŞTIĞI ZORLUKLARA.YOL GÜVENLİĞİ821.Kara Yolu832.Deniz Yolu91B.KONAKLAMA98C.SU VE ERZAK103D.HASTALIK107E.HIRSIZLIK111F.HARAÇ/VERGİ114G.PARA118H.DİL119SONUÇ122EKLER125KAYNAKÇA131--------------------The value of travel and travel books, which are very important in world history, cannot be denied in terms of Islamic culture and history. Travel books provide information about the socio-cultural, religious, political and financial conditions of the period in which they were written, which is very difficult to find in other sources. Travel boks has been reviewed in different ways until today. These works generally dealt with a single traveler or travel story, and the works were not approached as a holistic one.In this study, the travel experiences of the travelers who set out from Andalusia and the Maghrib region in the 13th-14th centuries are discussed in the context of their reasons, financial resources and the difficulties they encountered. In order to form a basis for the study, firstly travel and travel literature in Islam and the life and works of the travelers who were the subject of the research were examined. In this study, firstly, the reasons to travel which are pilgrimage, science and official duty are revealed in the light of the information obtained from travel boks. Then, the traveller himself or his family, individuals from different social classes, foundations and administrators are analyzed in terms of financial resources. Lastly, the difficulties encountered by the traveller such as road safety, accommodation, food and water supply, ilness, theft cases, tribute and taxes, different currencies and foreign languages are examined.