Seyyid Muhammed Nakib el-Attas’ın din ve toplum görüşü

ÖZETRahman, Andika, Seyyid Muhammed Nakib el-Attas’ın Din ve Toplum Görüşü, YüksekLisans Tezi: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, İstanbul, 2013, 118 sayfa.İnsanlık tarihi boyunca din önemli bir yere sahip olmuştur. Kaybolacağı iddia edilenmodern dönemde önemini korumuş ve postmodern ile birlikte konumu daha da güçlenmiştir.Nakib el-Attas, Müslüman toplumların gelişmesinin ana faktörünün İslamiyet olduğunu veİslam medeniyetinin de doğrudan İslam’dan kaynaklandığını savunmaktadır. Dünya tarihizaviyesinden de değişimin İslamiyet’in yayılmasıyla gerçekleştiği görüşündedir. İslammütekâmil bir dünyagörüşü sunmuş; bilimin de ancak böylesi mütekâmil bir dünyagörüşüiçerisinde geliştirilmesi mümkündür. Attas bu süreç bir İslamlaşma süreci olarak görür;Islamlaşmayı da insanın ilk önce büyüden, mitolojik, animistik ve kabilevi-kültürgeleneğinden, sonra da aklı ve dili üzerindeki seküler tahakkümden kurtarılması olaraktanımlar. Burada Attas, İslamlaşma kavramını Müslüman toplumun gelişmesi incelenmesiiçin bir belirleyici unsur olarak kullanır; mevcut bunalımın sebebi için de İslamlaşmanınzıddı olan sekülerleşmeyi görür. Batı kökenli sekülerizm İslam dünyasına Batı’nın ürettiğibilgi yoluyla sızmıştır. Çünkü bilgi, içerisinde üretilmiş olduğu dünyagörüşünün özelliklerinitaşımaktadır. Attas, sekülerizm kavramını kullanırken, düalizm, rasyonalizm, hümanizm vetragedya gibi batı medeniyetinin diğer özelliklerini bu kavram içerisine sığdırmaktadır.Çünkü Attas, sekülerizmi siyasi bir fenomen olmaktan ziyade, felsefi bir program olarakgörür ve tıpkı din gibi sekülerizmin, insanın tabiat, toplum düzeni, sanat ve değerler sistemiüzerindeki görüşlerini kapsadığını düşünür. Böylece Attas, İslam dünyasının mevcutbunalımdan kurtulması için önce Müslüman ferdin dil ve aklının söz konusu yabancıunsurlardan kurtarılması gerektiğini savunur. Bunun yolu da çağdaş bilginin Batılıunsurlardan arındırılması (de-westernization) ve ardından arındırılmış bilginin İslamdünyagörüşü çerçevesinde tekrar yorumlanmasından geçmektedir (Islamization). Buprogramın icra edilmesi ve sözkonusu bilginin Müslüman fertlerine ilka edilmesininenstrümanı olarak da İslami eğitim kurumu inşa edilmelidir.Anahtar Kelimeler: Nakib el-Attas, Din-Medeniyet, İslam-Sekülerizm, Biliminİslamileştirilmesi, İslamî Eğitim.iiABSTARCTRahman, Andika, Syed Muhammad Naquib al-Attas’s View on Religion and Society,M.A. Thesis: Department of Philosophical and Religious Sciences, Istanbul, 2013, 118 pages.Religion occupies an important position throughout the mankind history. In themodern era where the religion is predicted to be collapse, this position is maintained andtogether with post-modern this condition is intensified. Al-Attas argues that religion is majorfactor of the development of Muslim society and Islamic civilization directly born from thereligion of Islam. Thus, the world’s history too changes according to the spreading of Islam.This is because Islam offers a comprehensive worldview constellation, whereby scientificactivity can only be grow within such that comprehensive worldview. Attas calls this processas Islamization and define it as the liberation of the human mind and language from theinfluence of magic, mythology, superstition and tribal culture. In analyzing the decline of theIslamic ummah today, Attas uses the concept of Islamization as a variable indicator, thenargued that secularization as a backflow of Islamization as a cause of the deterioration.Secularism was born in the West and spread to the corners of the Islamic world throughknowledge. This is because knowledge brings worldview characteristic of civilization inwhich it was developed. Here Attas uses secularism as a main concept that also includes theother characters of western worldview and civilization such as dualism, humanism,rationalism and tragedy. Moreover, Attas also viewed secularism is more than just a politicalphenomenon, but as a philosophical program that includes paradigm of nature, order andsocial systems, art and value systems. Therefore, as a solution to the problems faced byMuslims today, Attas offers the program as de-secularization that began from the desecularizationof today’s knowledge. Once knowledge freed from the characteristics ofWestern civilization, which is not actually part of the knowledge, then it will be reinterpretedaccording to the Islamic worldview, and he calls this process as Islamization. This processwill be done through the Islamic education system.Keywords: Naquib al-Attas, Religion-Civilization, Islam-Secularism, Islamization ofKnowledge, Islamic Education.