Temettüat defterlerine göre Karadeniz Ereğli’nin ekonomik ve sosyal tarihi

ÖZETOsmanlı Devleti’nin XIX. Yüzyıldaki yenileşme hareketleri sürecindeki en önemliadımlardan biri olan ve mali dönüşümü gerçekleştirmede önemli rol oynayan TemettüatDefterleri bu çalışmanın ana kaynağını oluşturmaktadır.Bu açıdan bakıldığında Temettüatdefterlerinin hazırlanışı iktisadi, mali ve sosyal olarak bir dönüm noktası olmakla beraber hemeski dönemin resmi ortaya koyan hem de yeni dönem için başlangıç noktası oluşturan birözellik arz etmektedir. Bolu eyaletine bağlı bir kaza merkezi olan Ereğli için de sayımlaryapılmış, burada yaşayan hane reislerinin isimleri, meslekleri, gelirleri, sahip olduklarıtaşınmazlar ve vergi miktarları tespit edilmiştir. Bu kayıtlara dayanılarak kasabanın ekonomikve sosyal yapısı ortaya çıkarılmıştır. Verginin gelir içindeki payı, meslek çeşitleri ve bumesleklerin sosyal dokuya etkileri incelenmiştir. Kasabada denizcilik, gemicilik ve bunlarlabağlantılı olan mesleklerin ekonomik yaşamdaki ağırlıkları dikkati çekecek ölçüdedir ve budurumla ilgili değerlendirmeler yapılmıştır. Bunun yanında vergi türleri, bu vergilerintoplumdaki yaygınlığı, adil dağılımı da belirlenmeye çalışılmıştır. Ereğli kasabasının 1845yılına ait tüm gelirleri ve maddi varlıkları arşiv belgeleri ışığında saptanmıştır. Kazamerkezindeki ekonominin zirai ve ticari ayrıntıları gösterilmiştir.Kasabadaki Müslüman veGayrimüslim kitlenin benzeşen ve farklılaşan yönleri belirtilmiştir. Bunun yanındatoplumdaki dini farlılığın ekonomik ve sosyal gelişmişlik olarak da bir ayrımı ortaya çıkartıpçıkartmadığı sorusuna da cevap verilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Temettüat Defterleri, EreğliABSTRACTTemettuat Registers constitute the main source of this research. It is one of the mostimportant steps to keep Temettuat Registers during the process of modernization in the 19thcentury and these records had a great role in achieving economic transformation. Whenconsidered from this point of view, keeping the records of Temettuat is a critical point in botheconomic and social sense. Not only does it reflect the old era but it is a beginning for the newperiod as well. Population census in Eregli, a county seat of Bolu province, was taken and thenames of householders, their occupations, incomes, the real property they owned and theamount of tax they paid were recorded. Referring to these records the economic and socialstructure of the county was described. The ratio of the tax in income, types of occupation andthe effects of these occupations on social context were examined. Prevalence of certainoccupations such as maritime, shipping and other related jobs in the economic life of thecounty is remarkable and some evaluations upon this issue were done. Furthermore, thetypes of tax, prevalence and fair distribution of these taxes were tried to establish. All incomesand tangible assets of Eregli County, belonged to the year 1845, were determined in the lightof the archives. Agricultural and commercial details of the economy in the county seat weregiven. Similar and different sides of Muslim and non-Muslim crowd in the county werestated. Besides, it was tried to answer to the question of whether religious differences caused adivision in society in the sense of economic and social development.Key Words: Temettuat Registers, Eregli